Urfa’da Gençler Mangala Oynadılar

Gençlik ve Spor Bakanlığının Gençlik Projeleri Destek Programı çerçevesinde Karaköprü Geçlik Merkezi ve ÇEAŞ Anadolu lisesiyle birlikte yürütülen "Tarladayken Hayaldi Şimdi Gerçek Oldu" Projesi kapsamında Mevsimlik tarım işçisi gençlerimiz bu kez Mangala oynayarak hünerlerini sergiledi.

Gençlerin ufuklarını açmak, hayallerini gerçekleştirmek, kişisel ve sosyal gelişimlerini desteklemek, sosyal hayata katılımlarını artırmak amaçları doğrultusunda açılan proje çağrısında hibe almaya hak kazanan "Tarladayken Hayaldi Şimdi Gerçek Oldu" projesi kapsamında kırsal kesimlerde bulunan beş okulda eğitim görenmevsimlik tarım işçisi gençler bu kez mangala turnuvasında marifetlerini konuşturdu.

Proje kapsamında Karaköprü Gençlik Merkezinde düzenlenen Mangala turnuvasına 60 Öğrenci ve 10 öğretmen katıldı.  Öğretmen Elif Kayserilinin koordinatörlüğünde yapılan turnuvada kazanan dostluk olurken dereceye giren akımlara ödüllerini Gençlik ve Spor İl Müdür vekili İbrahim Alp, Spor Şube Müdürü Murat Önen ve Karaköprü Gençlik Merkezi müdürü Mustafa Kırıkçı takdim etti.

mangala oyunu’nun tarihçesi

dünyada “coffee house” kültürünün temelleri 1554 yılında istanbul’da atılmış; istanbul’dan sonra günümüz avrupa’sında kahve kültürünün izleri 1650 yılından

itibaren, bizden 96 yıl sonra görülmeye başlanmıştır. günümüze, bu güçlü temellerin atıldığı dönemin kahve kültürünü yansıtan sadece iki adet görsel kaynak miras

kalmıştır. iki kaynak da istanbul’da resmedilmiştir. mangala oyunu, iki görsel kaynakta da bulunan oyunlardan birisidir. mangala oyunu, tarih boyunca kumar amaçlı olarak oynanmamıştır. ülkemize gelen yabancı seyyahlar, türklerin bu oyunu saatlerce hiç tartışmadan zevkle oynadıklarını ve asla parayla oynamadıklarını seyahatnamelerinde anlatmışlardır.

dünyanın farklı ülkelerinde mangala benzeri oyunlar oynanmaktadır ancak mangala türk zeka ve strateji oyunu’nu diğer kuyu esaslı oyunlardan ayıran kimi özellikler vardır. diğer mangala türlerinde taşlar genelde “tohum” adını almakta, taşları hareket ettirme ise “tohum saçma” olarak ifade edilmektedir. bu da o kültürlerin ziraatçı bir toplum olduklarını göstermektedir. oysa türk mangalasında taşlar “asker” olarak görülmektedir. ayrıca günümüze “hazine” olarak aktardığımız bölüme türkler “orda” yani “karargâh” demişlerdir; bu da oyunumuzun bir çiftçilik oyunu değil, savaş oyunu olduğunu ortaya koymaktadır.

türk mangalasının bir diğer farkı ise alınan taşların bir tanesinin kendi otağına, yani kuyusuna bırakılmasıdır. diğer kuyu esaslı oyunlarda kendi kuyusuna taş bırakma

olayı yoktur. mangala’da kendi kuyusuna bir taş bırakma kuralı, türk sosyal hayatındaki baba ocağına sahip çıkma geleneğinin bir tezahürüdür. taş kazanmak için rakibin taşlarını çift yapma kuralı ise türk inanç ve devlet sistemi tarihindeki ikili anlayışı sembolize etmekte ve türklerin geleneksel dünya görüşüne uygun düşmektedir. eski türklerin göğü baba, yeri ana olarak kabul etmesini; türk devlet sistemindeki töles-sol ve tardus-sağ ile idare yapıdaki yabgu ve şad sistemi gibi çiftleri bu duruma örnek gösterebiliriz.

kültür ve turizm bakanlığı mangala oyunu’nun, anadolu kültürünün köklü bir başlığı olduğunu, oyunun genç kuşaklara tanıtılmasının, yaygınlaştırılmasının yararlı

olacağını, kültürel ve turistik alanlarda türkiye’nin tanıtımına katkı sağlayacağını bildirmiştir. milli eğitim bakanlığı tarafından mangala oyunu’nun okullarımızda

oynatılması uygun bulunmuştur. mangala oyunu’nun çağdaşı olduğu diğer oyunlardan farkı, dağdaki çobandan, 70 yaşında ki bilgine, istanbul’da sarayda ki

hanım sultandan, 5 yaşında ki çocuğa kadar her yaştan ve kültürden insanın oynayabilmesidir.

benzer antropolojik özellik ve yapıya sahip kazakistan’da dokuz kumalak, kırgızistan’da dokuz korgool (manas destanında geçer) oyunu vardır. türkiye’de farklı ad, kural ve taş sayıları ile tespit edilmiş toplam 125 farklı kuyu esaslı oyun vardır.

2007 yılına kadar kuyu esaslı oyunların en bilineni afrika kökenli mancala idi. 2012 yılında şanlıurfa göbeklitepe’de bulunan arkeolojik kazı alanında kuyu esaslı oyunlara dair çok önemli bir keşif gerçekleştirildi. m.ö. 10bin yılına ait oyun tablası bulundu. bu da dünya oyun tarihinin temellerinin anadolu’da atılmış olabileceğine dair çok önemli bir buluştur.

bilgiler telif hakları ile korunmaktadır. kaynak gösterilmeden kullanılamaz.

Mangala Kelimesinin Kökeni

Kelimenin kökeni hakkında çeşitli fikirler vardır. Bunlardan ilki, oyunun adının Arapçadan alındığını ve taşımak, aktarmak anlamına gelen “nakl” kökünden geldiğini savunuyor.

Diğer görüş ise Türkçede en küçük askeri birlik olan “manga” kelimesinden türetildiği şeklinde.

Mangala Nasıl Oynanır? Mangala Oyunu Kuralları Nelerdir?

• Mangala oyununda 12 adet oyuk vardır. Bunlar ev ya da çukur şeklinde de adlandırılabilir. Her oyuncunun önünde 6 adet oyuk vardır ve sadece kendi oyuklarından taş çıkartabilirler. Bu 6 oyuğun yanında birer de büyük oyuk bulunur ve bunlar hazine olarak adlandırılır. Amaç taşları bu, hazine denen kısımlarda toplamaktır.
• Oyun başlangıcında her oyukta 4’er taş olmalıdır.
• İlk başlayacak oyuncu bir oyuk seçer ve oradaki 4 taşı alarak saat yönünün tersindeki oyuklara teker teker bırakır. Ancak atlanmaması gereken şey şu: oyuncu aldığı oyuğa da bir taş bırakmak zorundadır.
• Oyuncunun son taşı hazineye denk geliyorsa, hamle sırası tekrar aynı oyuncuda olur.
• Bazen oyuncu hazineye taş koymasına rağmen hala elinde taş kalabilir. Bu durumda, kalan taşlar rakip oyuncunun oyuklarına atılır. Eğer rakip oyuncunun oyuklarına atılan son taş rakip oyuncunun oyuğunu çift yaparsa (2,4,6,8) oyuncu kuyudaki tüm taşları kendi hazinesine atmaya hak kazanır. Mangala oyununun en önemli kurallarından biri budur.
• Bir de şöyle bir kural vardır: Oyuncu kendi bölgesindeki bir boş kuyuya son taşı denk getirirse karşı bölgedenin kuyusundaki taşları da sayısına bakmadan alır hazinesine atar.
• Bölgesindeki taşların hepsini hazineye koymayı başaran oyuncu, rakip bölgedeki taşları da almaya hak kazanır ve kendi hazinesine ekler.
• Oyun bitiminde hazinelerdeki taşlar sayılır ve en çok taşa sahip olan oyunu kazanır. Taşlar eşitse berabere biter.

Normalde her oyun bir set olarak kabul edilir ve toplamda 5 set oynanır ama elbette sizler istediğiniz kadar oynayabilirsiniz. Satın almak isterseniz de  mangala modellerini inceleyebilirsiniz. Ahşap mangala, plastik mangala gibi çeşitli fiyatlarda birçok ürün var.

Mangala Oyunu Fiyatları

Ahşap Mangala Fiyatları

Mangala oyununun birçok çeşidi bulunuyor açıkçası. Kullanılan malzeme de mangala oyunu fiyatını etkileyen önemli hususlardan. Ahşap mangala (mancala) fiyatları 25 ile 50 lira arasında. İlkokul Market’te 25 liraya da mangalasatın alabilirsiniz, 50 liraya da ahşap mangala satın alabilirsiniz.