Sıra Geceleri eğlence gecelerine dönüştürüldü

Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberler Odası (ŞURO) Başkanı Mehmet Kamil Türkmen, Sıra Gecelerinin gerçek bir halk meclisi olduğunu söyleyerek, Sıra Gecelerinde gündemin konuşulduğunu ve gündem hakkında çözümlerin üretildiğini ifade etti. Sıra Gecelerinin gerçek manada bir kültür mirası olduğunu belirten Türkmen, Sıra Gecelerinin bugün asimile edildiğini ve eğlence gecelerine çevrildiğini belirtti.

Eski ve şimdiki Urfa Sıra Geceleri hakkında İlke Haber Ajansı’na (İLKHA) açıklamalarda bulunan Türkmen, Sıra Gecelerinin gerçek gündemin konuşulduğu yerler olduğunu söyleyerek “Atalarımız, dedelerimiz, büyüklerimiz haftanın bir günü bir odada, eskiden ağalar olduğu için ağaların odalarında, gerçekleştirirdi. Şehir merkezlerinde ise arkadaşlar, meslektaşlar, mahallelilerin bir araya gelerek ortak bir paydada buluştukları bir meclistir. Şanlıurfa’da bu payda ikiye ayrılır. Birisi müzik diğeri ise yemektir. Bu iki kültür çok önemli ve ön plandadır” dedi

“Ünvan, odadan girildiğinde kapının önüne bırakılırdı”

Sıra Gecelerinin bir kuralı olduğunu söyleyen Türkmen, “Odaların veya meclisin bir başkanı vardır. Odaların mali işlerinden sorumlu olan eski Urfa tabiriyle ‘kalleci’ derlerdi, bu kalleci muhasebeci konumundaydı. Odalarda asla rütbe yoktur. Kapıdan girildiğinde ünvan kapının önüne bırakılırdı. Mecliste müdür de vardır temizlikçi de. Hakim de vardır işsiz olan da vardır. Yani rütbe, ünvanın orada bir geçerliliği yoktur. Odada kimse kimseyi hor görmezdi, herkes eşitti” ifadelerini kullandı.

Türkmen, “Sıra Gecelerinde nelerin yenilip nelerin içileceği kurallara bağlıdır. Çünkü fakir zengin farkı olmasın. Fakir çiğköfte yapıyorsa zenginde çiğköfte yapardı. Kimse fazla yemek yapamazdı. Fazla yemek yapana ceza verilirdi. Her sıra gecelerinde müzik yoktur. Bazı sıra gecelerinde gündem konuşulur bazılarında da müzik çalınır, müzik dinletisi olurdu. Mecliste farklı kişiler olduğu için öncelikle gündem konuşulur ki herkesin gündemden haberi olsun. Daha sonra istense müzik dinletisi olurdu” dedi.

“Sıra geceleri çocuklar için bir mekteptir”

Sıra Gecelerinin çocuklar için bir mektep olduğunu söyleyen Türkmen, “Sıra Gecelerine çocuklar da götürülürdü. Çocuklar orada edep öğrenirlerdi. Nerede konuşulur nerede susulur, nasıl oturulur, nasıl hizmet edilir hepsi orada öğrenilirdi. Aynı zamanda babasının arkadaşlarını tanıma fırsatı olurdu. Çocuklar orada sosyalleşiyorlardı. Sıra geceleri çocuklar için bir mekteptir” ifadelerini kullandı.

“Sıra geceleri eğlence gecelerine dönüştürülmüştür”

Türkmen, “Sıra Geceleri gerçek bir halk meclisidir. Bu mecliste tartışmalar olur, oylama ile karar verilirdi. Bir konu hakkında kimsenin bilgisi yoksa o işin uzmanına sorulur ve mecliste kişiler tatmin edilirdi.  Daha sonra oylamaya gidilir, gerçek bir halk meclisi olduğu için kararlar kesin ve bağlayıcıdır. Bir daha tartışmaya açılmazdı. Sıra geceleri birçok kan davalılarının barışmasına vesile olurdu. Bu mecliste olaylar büyümeden kapatılırdı. Bugün sıra geceleri eskilere nazaran asimile olmuştur. Sıra geceleri eğlence gecelerine dönüşmüştür. Gelen insanlar eğlenmek istedikleri için sıra gecelerini eğlence gecelerine dönüştürmüşlerdir. Asıl sıra gecelerini bugün insanlara sunduğumuz zaman sıkılabiliyorlar. Sıra geceleri yavaş yavaş özünü kaybediyor. Eskilerdeki odaların yerini bugün STK’lar almıştır” ifadelerini kullandı.

“Sıra gecesi gerçek manada bir kültür mirasıdır”

Urfa Sıra Gecelerinin çocuklara bırakılabilecek önemli bir kültür mirası olduğunu belirten Türkmen, “Dar günler için odadakiler ‘kalle’ denilen kasaya bir miktar para atarlardı. Dar gün olunca kimse bir anda veremeyebilirdi o zaman kalleden verilirdi. Bu ücreti herkes verirdi fakat ekonomik durumu iyi olmayandan odanın başkanı sorumluydu. Kimse, durumu zayıf olanın ücret verip vermediğini bilmezdi. Bu sıra gecesi gerçek manada bir kültür mirasıdır. Bizim de çocuklarımıza bırakabileceğimiz önemli bir kültür mirasıdır” dedi.

Son olarak Türkmen, Şanlıurfa’da bulunan Göbekli Tepe’nin de 2016 yılında Dünya Kültürel Miras listesine gireceğini, Bakanlığın bununla ilgili bir çalışması olduğunu belirtti. (Osman Gülebak /Mustafa Bikeç-İLKHA)