Siverekin Coğrafik Konumu

Şanlıurfa ilinin kuzeyinde yeralan Siverek batısında Adıyamanın Kahta  ilçesi,batıdan kuzeye doğru uzanan  Atatürk Baraj gölü,kuzeyinde ise  Adıyamanın Gerger ilçesi ile Diyarbakırın Çermik ve Çüngüş ilçeleri,  doğusunda Diyarbakır, güney doğusunda ise kısa bir sınır ile  Mardin ili , Viranşehir ve Hilvan ilçeleri ile komşudur.

Siverek ilçe merkezi 37.45 kuzey enlem ile 39.19 doğu boylamlarının  kesiştiği noktalarda bulunmaktadır.Siverek ilçe merkezinin denizden  yüksekliği 801 ile 840 metre arasında değişmektedir.Toplam yüz ölçümü 4314  Kmdir

İKLİM

Karacadağın eteklerinde kurulan Siverekte, Akdeniz,çöl ve karasal iklimin etkileri görülmektedir.Karasal ve çöl ikliminin etkisiyle yazları oldukça sıcak geçen Siverekte nem oranının yüksek olmaması nedeniyle,bu sıcaklar boğucu ve rahatsızlık verici derecelere ulaşmamaktadır.Bu yönüyle Akdeniz ikliminden ayrılır.Kışlar soğuk ve yağışlıdır.Şanlıurfanın diğer ilçelerine göre Siverekte yağış oranı daha yüksektir.Ancak Atatürk baraj gölünün bölgeyi çepeçevre sarması ve gölde su düzeyinin yükselip, bitki örtüsünün gelişmesi, çevrenin ağaçlandırılıp, yeşillendirilmesi nisbetinde, sıcaklık ve yağış oranlarının değişeceği muhakkaktır.Son senelerde pek belirgin olmasa da bunun tesirleri görülmeye başlandı. 1923 Devlet salnamesinde (Devlet yıllığı) arazinin üçte birinin ormanlık olduğu kayıtlıdır. Kimbilir, belki de onbeş-yirmi yıl sonra, ya da daha uzun bir zamanda Siverekte gözleri ruhları ve ciğerleri ferahlatan ormanlar, yeşile boyanmış ufukları görebileceğiz.

Etinden sıyrılmış kuru kemik gibi dağlar... Ağaçsız,elbisesiz çıplak dağlar...       size müjde, giyinecek ve  örtüsüzlük hicabından (utancından) kurtulacaksınız...

Meteoroloji verilerine göre Siverekte yıllık ortalama yağış miktarı ve sıcaklıklar şu şekilde tesbit edilmiştir.

KARACADAĞ

Siverekin eteğinde kurulduğu Karacadağ aynı zamanda bölgenin belli başlı engebeli dağ silsilesini oluşturur.Karacadağ sönmüş  bir volkandır.Bu sönmüş volkanların kilometrelerce uzaklara püskürttüğü lavların soğumasından oluşan siyah taşlar Siverek ve çevresinin hemen hemen her tarafından görülebilir. Arazi Viranşehire doğru uzandıkça alçalır ve Viranşehirden sonra çölle ve Harran ovası ile birleşir.

Siverek, kuzey-batı tarafında bulunan Adıyaman dağları ile çevrilmiştir. Büyük bir sahayı dolduran Atatürk Baraj gölü de bölgenin coğrafik durumunu ve iklimini değiştirecektir.

AKARSULAR

Siverekte kayda değer akarsular yoktur. Ancak kuzeyinden geçen ve Fırata kavuşan çaylar vardır. Bunlar mevsimlik yağışlarla beslendikleri için yaza doğru kurumaya yüz tutmaktadırlar.   

HACI HIDIR:Hacı Hıdır deresi şehrin 4 km güneyinde, şehrin doğusundan batıya doğru akan küçük kaynaklarla ,yağmur suları,derecikler ve şehir çayı suyundan beslenen bu derenin önüne  sulamada kullanılmak için Hacı Hıdır barajı yapılmıştır.Hacı Hıdır çayı daha sonra bazı küçük derelerle birleşerek ilerde Fırat nehri üzerinde kurulan Atatürk baraj gölüne akmaktadır.Hacı Hıdır barajı ve çevresi, bazı düzenlemeler ve ağaçlandırma çalışmaları yapılırsa gelecekte, Siverekliler için önemli bir mesire yeri olabilir.

ESMER ÇAYI: Şehrin kuzeyinden,yeraltı kaynaklarının oluşturduğu suların birikimi ve kışın yağmur sularının toplanmasıyla büyüyen, şehrin içinde ve kale etrafında , atık suları alarak  Şehir suyu adını alan bu derecik ,ilerde Hacı Hıdır çayıyla birleşip bu günkü Hacı Hıdır barajına karışmaktadır.   Esmer çayı daha önce kalenin etrafında yer almış ve rivayetlere göre kalenin düşman savunmasında kullanılan hendeklerin doldurulmasında kullanılmıştır.Çevresini sardığı bu kale (Kinaba,Kan kalesi) dolayısı ile Kan Deresi ismi ile de anılmıştır.

1955-1965 yılları arasında yapılan ıslah çalışmaları neticesinde şehrin ortasında kalan , taşıdığı kirli sularla çeşitli hastalıklara neden olan ve kötü bir görünüme sahip olan Esmer çayının üzeri Belediye tarafından  kapatılmıştır.

Bu gün üzerinden Esmer Çay, Cumhuriyet caddeleri geçen dere beraberinde pek çok küçük kaynak ve atık suları da alarak Hacı Hıdır Baraj gölüne katılmaktadır.

 ZENGECÜR ÇAYI:  Karacadağdan Fırat nehrine kadar uzayan bir vadiden gelen Zengeçür Çayı büyük kaynağını Fak köyü civarından alır ayrıca çay Kargaşi, Karaka, Darbi, Karabahçe, Sütpınar kaynaklarından da beslenmek- tedir.Gavur Tepesinin güneyinde kavisler çizerek batıya doğru yönelir ve burada Gedik Suyu adını alır.Üç Kuyu köyünden itibaren Zengeçür Çayı adını alır. Daha sonra Kamışlık, Güngörmek ve Aksun geçtikten sonra sağdan Külhan adı verilen çayı alır. Kış ve ilkbahar aylarında Karacadağdan gelen kar ve yağmur suları ile taşar, yaz mevsiminde ise çay incelir, suyu azalır.

 ÇAM ÇAYI: Kaynağını Karacadağın Covtanik ve Derekıran tepelerinden alır. Hellis Köyü civarında Fırat Nehrine dökülür. Beşkardeş, Bahçecik   ve Haldun Çaylarıyla beslenir. Bu çay Hilvan ile Siverek arasında doğal bir sınır meydana getirir.Çam çayı aslanlı kaynağını aldıktan sonra Hacı Kamil köprüsünden  geçtikten sonra Hacı Hıdır Barajına ulaşır.

HAMDUN ÇAYI:Kaynağını Mışmışi köyü civarından alır.Mışmışi hazinesinin ve Mışmışi köyünün yakınından geçerek Çam çayına karışır.

BEŞKARDEŞ ÇAYI:Çam Çayının büyük kollarından biridir.Daha sonra Pamuk çayı adını alarak Siverek yakınlarında Hacı Hıdır Çayı adını alır ve Fırat Nehri yakınlarında  Çam Çayıyla birleşir.

ÇAK SUYU:Kayık Tepesinde doğan su, Fırata dökülür Çak suyu Çeltik Suyu olarak da bilinir.

Diğer dereler ve Sular da şunlardır. Mirgemir Suyu, Kırkpınar, Gölcük Deresi, Nasrettin Deresi, Eğribük Deresi, Hoşin Suyu, Çerbuş,  Anbar, Güngür  Suyu

SİVEREKİN ÇEVRE İL VE İLÇELERLE OLAN UZAKLIĞI

Siverek-Ş.Urfa........96 Km.

Siverek-Diyarbakır....84 Km.

Siverek-Hilvan........34 Km. 

Siverek-Çermik........60 Km.

Siverek-Viranşehir....86 Km.

Ayrıca Siverekten Adıyamana Atatürk Baraj Gölü üzerinden feribotla   geçilerek Kahta üzerinden varılır.Sivereke en yakın demiryolu   Diyarbakırda bulunmaktadır.En yakın hava yolu ise Diyarbakır ve   Şanlıurfadır.