Sadrettin Karahocagil, Organik Tarım Kümelenme toplantısında yol haritasını açıkladı
Şanlıurfa Valisi Celalettin Güvenç, GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı ve UNDPnin işbirliğiyle Hilton Otelde gerçekleştirilen Organik Tarım Kümelenme Girişimi Yol Haritası toplantısına katıldı.
Organik Tarım Kümelenme Girişimi Yol Haritası ile ilgili sunumun ardından bir konuşma yapan Vali Celalettin Güvenç, önemli konuların alanında uzman kişilerle konuşulmaya başlandığının sevindirici olduğunu ancak buradan çıkacak sonucun halka ulaştırılmasının gerekliliğine de değindi.
Türkiyedeki tarımsal alanda çalışan nüfusun fazlalığına vurgu yapan Vali Güvenç, bu yüzden tarım ve hayvancılık üzerine herkesin çok çalışıp emek vermesi gerektiğini ifade ederek, Bölgemiz şanslı GAP idaremiz bu konuda önemli kaynakları uzun bir süredir tarım ve hayvancılığa ayırıyor ve uzmanlarımızı böyle getiriyor. Konusunda deneyimli insanlar sektörün temsilcilerini bir araya getirip çok şeffaf bir şekilde katılımcı bir anlayışla tartışıyor diyerek konuşmasını sürdürdü.
Organik tarım dünya ve Türkiye için son derece önemli olduğunu vurgulayan Vali Celalettin Güvenç, Geniş topraklarımız var. Kırsal kesimlerimiz var. Organik tarımın sulamanın zor olduğu birinci sınıf tarım arazilerinin bulunmadığı bölgelerde olur diye düşünüyorum. Zenginleşen insan organik ürünlere yöneliyor. Organik ürünler pazarda, markette tercih ediliyor soruluyor aranıyor. İhracat imkânı olan bir alan. Kesinlikle organik tarımı konuşurken bölgesel düşünmemek; önceliği ihracata ve uluslararası pazara vermek lazım. Vizyonu büyük düşünmek, dışarıdan içeriye planlama yapmak lazım. İnşallah bu çalışmalar hepimize birer ufuk açar. Üniversitemiz burada, özel sektör burada bunu da çok önemsediğimizi belirtmek istiyorum. İhtiyacımız olan yeni bir vizyonu modern, kaliteli ürünlere ve sektöre doğru üretime geçirmektir dedi.
GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Sadrettin Karahocagil ise, Organik Tarım Küme Projesi, GAP İdaresi ve UNDPnin teknik desteği ile yürütülmekte olduğunu belirterek, Organik tarım alanında başta Şanlıurfa olmak üzere GAP illerinde yürütülecek küme geliştirme çalışması ile Bölgenin tarımsal potansiyellerinin değerlendirilmesi ve organik gıda, organik içecek ve organik tekstil sektörlerinin daha rekabetçi bir konuma gelmesini hedeflemektedir. Proje, 2009 yılında fizibilite çalışmaları ile başlamış bulunmakta ve 2013 yılı sonu itibari ile tamamlanması planlanmaktadır. Projenin beklenen ekonomik faydaları; organik gıda ve içecek ihracatında artış, organik tekstil ve giyim malzemeleri ihracatında artış, imalat sanayinde istihdam artışı, hizmet sektöründe istihdam artışıdır.
Bugüne kadar hazırlanan ve uygulana gelen planlar arasında Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), bünyesindeki enerji ve sulama yatırımlarına harcanan kaynak da dikkate alındığında bölgesel gelişme alanında Cumhuriyet tarihinin en büyük projesidir. GAP, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin sahip olduğu kaynakları değerlendirerek, bu yörede yaşayan insanlarımızın gelir düzeyini ve yaşam kalitesini yükseltmeyi, bölgelerarası farkları gidermeyi ve ulusal düzeyde ekonomik gelişme ve sosyal istikrar hedeflerine katkıda bulunmayı amaçlayan ve ülkemizi uluslararası alanda markalaştıran bir bölgesel kalkınma projesidir.
GAP, 9 ilin (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak) yer aldığı Güneydoğu Anadolu Bölgesinde uygulanmaktadır. GAP kapsamındaki illerin arazi ve nüfus büyüklüğü, Türkiyenin ortalama yüzde 10u civarındadır. GAP, başlangıçta bölgenin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesine dayanan bir program olarak ele alınmış; Fırat ve Dicle Havzasında sulama ve hidroelektrik enerji üretimine yönelik 22 baraj, 19 hidroelektrik santrali ve sulama yatırımları öngörülmüştür.
1989 yılında hazırlanan Master Plan ve 2002 yılında yapılan revizyon ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel altyapı yatırımlarını da içine alan GAP, çok sektörlü, sürdürülebilir insani kalkınmaya dayalı entegre bir bölgesel kalkınma projesi haline gelmiştir.
GAP projesi, artık, sadece enerji ve sulama yatırımlarından oluşan bir altyapı projesi olarak değil, yeni kurulacak kalkınma ajanslarının ortak işbirliği platformundan da yararlanarak yerel girişimleri harekete geçiren entegre bir bölgesel gelişme programı olarak ele alınmaktadır. Bu kapsamda, modern sulama tekniklerinin uygulanması, ulaşım ve konut altyapısının tamamlanması, rekabetçi ürün türlerine geçiş, pazarlama olanaklarının genişletilmesi, insan kaynakları ve kurumsal kapasitelerin geliştirilmesi, doğal ve kültürel dokunun değerlendirilmesi gibi ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeyi kolaylaştırıcı yeni politikalar uygulanarak bölgenin rekabet gündemi desteklenmektedir.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ekonomik büyüme, sosyal gelişme ve istihdam artışı sağlayarak bölgede yaşayan vatandaşlarımızın refah, huzur ve mutluluğunun artırılması temel amaçtır. Bundan hareketle 2008-2012 yılları arası çalışmaları tanımlayan ve hedefleyen GAP Eylem Planında orta vadede bölgede gelişmeyi tamamlamaya yönelik politika, strateji ve eylemler yer almaktadır.
GAP Eylem Planı kapsamında belirlenen dört stratejik gelişme ekseninden birisi olan; Ekonomik Kalkınmanın Gerçekleştirilmesi başlığı altında Organik Tarım Faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasına atıfta bulunulmuştur. Bu çerçevede GAP Bölgesinde organik tarımın geliştirilmesi için günümüz yerel ekonomik kalkınma modellerinden biri olan entegre yaklaşımı, yenilikçiliği ve rekabet gücünü arttırmayı öngören Kümelenme Metodolojisinin uygulanmasına karar verilmiştir.
Kümelenme, aynı bölgede ve aynı iş kolunda, aynı değer zincirinde faaliyet gösteren, birbiriyle işbirliğinde bulunan ve aynı zamanda birbirine rakip olan, aralarında ticari ilişki bulunan işletmelerin ve onları destekleyici kurumların (üniversiteler, kamu kuruluşları, araştırma kuruluşları, mesleki dernekler, teknoloji ve yenilikçilik merkezleri, bankalar, sigorta şirketleri, lojistik firmaları vb) bir araya geldikleri örgütlenme modelleridir.
Kümelenmenin bilinen ve ispatlanan faydaları arasında, yenilik faaliyetini destekleyerek yeniliğin ticarileşmesini kolaylaştırması, verimliliği ve istihdamı artırması, rekabet ve işbirliği olanağını sağlaması bulunmaktadır.
Ayrıca, kümelenme, araştırma enstitüleri, tedarikçiler ve deneyimli-yetenekli yöneticilerden oluşan bir havuz meydana getirmekte, böylece bilginin ortaya çıkmasını sağlayarak ve yerel kaynaklar sayesinde bilimsel araştırmaya fırsat tanıyarak yenilikçiliği hızlandırmaktadır.
1997-2002 yılları arasında GAP BKİ ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından ortaklaşa finanse edilen ve yürütülen, Avrupa Birliği finansmanı ile 2002 ile 2007 yılları arasında, GAP BKİ tarafından yine UNDP ile işbirliği içerisinde yürütülmüş olan GAP-GİDEM Projesi kapsamında Güneydoğu Anadolu Bölgesi için bir Rekabet Gündemi hazırlanmıştır. Ulusal ve uluslararası uzmanlarca yoğun bir şekilde yapılan çalışmalar sonucunda GAP Bölgesinde; istihdamın artırılması, yüksek katma değerli üretim biçimlerinin yaygınlaştırılması, üretimde çeşitliliğin sağlanması, bölgenin ulusal ve uluslararası pazarlara entegrasyon sürecinin kolaylaştırılması, bölge ürün ve hizmetleri için olumlu bir marka imajının oluşturulması konularına ağırlık verilmesi öngörülmüştür. Bu kapsamda 3 temel sektör öne çıkmıştır.
Yenilenebilir Enerji,
Turizm
Organik Tarım ve Tekstil
GAP Eylem Planı (20082012) söz konusu yeni program ve projelere rehberlik edecek önemli bir çerçeve oluşturmuş, Rekabet Gündeminde yer alan öncelikli eylemlerin büyük bir kısmı Eylem Planında yer almış ve ulusal kaynaklarımız kullanılarak;
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı ve Enerji Verimliliğinin Arttırılması Projesi,
Organik Tarım Küme Projesi,
Turizm Planın Hazırlanması Projesi, Başkanlığımız 2008-2012 yatırım programına alınmış ve uygulanmaya konmuştur.
Organik Tarım Küme Projesi, Başkanlığımız tarafından, UNDPnin teknik desteği ile yürütülmekte olup, organik tarım alanında başta Şanlıurfa olmak üzere GAP illerinde yürütülecek küme geliştirme çalışması ile Bölgenin tarımsal potansiyellerinin değerlendirilmesi ve organik gıda, organik içecek ve organik tekstil sektörlerinin daha rekabetçi bir konuma gelmesini hedeflemektedir.
Proje, 2009 yılında fizibilite çalışmaları ile başlamış bulunmakta ve 2013 yılı sonu itibari ile tamamlanması planlanmaktadır.
Projenin beklenen ekonomik faydaları; organik gıda ve içecek ihracatında artış, organik tekstil ve giyim malzemeleri ihracatında artış, imalat sanayinde istihdam artışı, hizmet sektöründe istihdam artışıdır.
Projenin beklenen sosyal faydaları ise çevreye duyarlı üretim, karbon salınımında düşüklük, toprak ve su kaynaklarına olumsuz etkilerin azalması, insan sağlığına olumsuz etkilerin azalması, imalat ve hizmet sektöründe istihdam artışıdır.
Üreticilerimiz, KOBİler, ilgili firma ve sivil toplum kuruluşları, üniversite ve araştırma kurumları ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları projenin hedef grubunu oluşturmaktadır.
Proje çerçevesinde hazırlanan Küme Yol Haritası değer zinciri ve küme analizleri yapılarak bir yılı aşan saha çalışmaları sonucunda hazırlanmış olup, çalışmada tabandan tavana katılımcı bir yaklaşım izlenmiştir. Rapor, GAP Organik Tarım Kümesini harekete geçirecek stratejik yol haritasını sunmaktadır. Analiz aşamasında, Bölgedeki 9 ilden ilgili kurum ve kuruluşların katkı ve katılımı ile 7 ilde11 adet çalışma toplantısı; tanıtım, bilgilendirme ve odak grup toplantıları düzenlenmiştir. Ayrıca organik tarım sektörü ile doğrudan veya dolaylı olarak Bölgeden ve bölge dışından 100ü aşkın kurum/kuruluş ve kişi ile görüşmeler yapılmıştır. Saha çalışmalarına Güneydoğu Anadolu Bölgesine ek olarak Türkiyenin diğer bölgeleri ve Avrupadaki bazı ülkeler de dâhil edilmiştir.
Proje kapsamında hazırlanan değer zinciri analizinde 45 ürün ele alınmış olup, bu ürünler üçlü bir filtreleme sonucunda 8 ürüne indirilmiştir. Filtreleme yöntemi ile mevcut olan bilgiler değerlendirilerek ve mevcut koşullar altında organik üretim açısından en şanslı ürünlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır.
GAP Bölgesi 2010 yılında Türkiyede üretilmekte olan organik pamuğun (geçiş dönemi dahil) %52,12sini üretmektedir. 9.482 hektar alanda 395 çiftçi ile 25.887 ton (geçiş dönemi dahil) organik pamuk üretilmektedir. Bununla birlikte Türkiyede toplam organik çiftçi sayısı içerisinde sadece %1lik bir paya sahip bulunmaktayız. Toplam üretim alanı ve üretim miktarları açısından kısmen daha iyi oranlara sahip olsak da ciddi bir yoğunlaşma ve odaklanma ile bu değerleri yukarılara çekmek üzere ciddi bir gayret gerekmektedir.
Yine pamuğa münavebe ürünleri ve karşılaştırmalı üstünlüğü olan endemik ürünlerimizin de organik olarak üretilmesi ve pazarlanması imkanları yüksektir. Ayrıca eko turizm havzaları oluşturularak yenilenebilir enerji ile üretimde bulunan, kendi kendine yetebilen, rekabetçi ve örnek alanlar oluşturmakta hedeflenmektedir.
Küme Yol Haritası 3 ana bileşen altında 8 faaliyet grubundan oluşmaktadır. Yol Haritası, kısa vadeli olup, 2012 ve 2013 yıllarını kapsamaktadır.
GAP Organik Tarım Küme Projesi kendisine vizyon olarak; 2023te GAP Bölgesi geniş ve verimli sulanabilir tarım alanları ile Türkiyenin önde gelen organik tekstil ve gıda hammadde tedarikçisi, yenilikçi ve rekabetçi organik üretim cazibe merkezi olmayı belirlemiştir.
Bu vizyona ulaşabilmek için Uygulanacak Strateji: Küme aktörleri arasındaki işbirliğini geliştirilerek, tekrarlanabilecek ve/veya ölçeklendirilebilecek başarı hikâyeleri oluşturulmasıdır.
Bu gün burada, Proje kapsamında yapılan faaliyetler ile hazırlanmış bulunan GAP Bölgesi Kümelenme Girişimi Yol Haritası (Küme Yol haritası) çalışmasını siz değerli Küme Yönlendirme Kurulu Üyeleri ile paylaşmak ve projede yer alacak yürütme kurulu ve ilgili çalışma gruplarını oluşturmak amacıyla toplanmış bulunuyoruz.
Bu çerçevede, GAP Organik Tarım Küme Projesi kapsamında kümelenme girişiminin rekabetçiliği ve sürdürülebilirliğini sağlamak için gerekli olan yönetim ve yönetişim yapılarının kurulması büyük önem arz etmektedir.
Küme Yol Haritasında önerilen yönetim yapısı sizlerle paylaşılacak ve yine sizlerle işbirliği içerisinde işler hale getirilecektir" dedi.
Konuşmaların ardından Organik Tarım Kümelenme Girişimi Yol Haritası toplantısı Küme yürütme kurulunun seçimi ve çalışma grupları oluşturulmasıyla devam etti.