RESÛLÜLLAH’IN (SAS) İLK HALİFESİ HZ. EBÛ BEKİR’İN VASİYYETİ

Büyük siyer ve mağazî bilgini el-Vâkıdî’nin anlattığına göre, Resûlüllah’ın İlk halifesi Ebû Bekir(ra) vefat hastalığında Abdurrahman b. Avf’ı çağırdı ve ona, “Bana Ömer b. Hattâb’ı anlat” dedi. Abdurrahman b. Avf ona cevaben, “Bana sorduğun her şeyi sen benden daha iyi bilirsin” dedi. Sonra, “Vallahi o senin düşündüğünden daha iyidir” dedi. Sonra Osman’ı çağırdı ve ona Ömer’i sordu. Osman, “Allah için onun hakkındaki bilgim şu ki, onun gizli halleri açık hallerinden daha iyidir ve içimizde onun gibisi yoktur” dedi. Bunun üzerine Ebû Bekir, “Allah sana merhamet etsin; vallahi şayet ben ondan vazgeçseydim seni aşmazdım” dedi.

Ebû Bekir bu iki kişinin yanı sıra Saîd b. Zeyd b. Amr, Useyd b. Hudayr, ayrıca Mühâcir ve Ensâr’dan başkalarıyla da istişarede bulundu. Üseyd, “Kesinlikle ondan daha güçlü birisi bu işin başına gelemez” dedi. Bir adam ise Ebû Bekir’e, “Onun sertliğini bildiğin halde Ömer’i halife tayin etmeni sana sorduğunda Rabbine ne diyeceksin?” dedi. Bunun üzerine Ebû Bekir, “Sen beni Allah ile mi korkutuyorsun? Vallahi sizi idare etme işinde zulüm yaparak kendisine azık hazırlayan zarar etmiştir. Ben Allah’a, ‘Allah’ım! Ben onlara senin halis kullarından en hayırlsısnı halife tayin ettim’ derim. Şu söylediklerimi arkandakilere de bildir” dedi. Sonra Osman’ı çağırdı ve ona, “Yaz” dedi. Osman Ebû Bekir’in (ra) vasiyeti olarak şunları yazdı:

“Rahmân ve Rahîm olan Allah’ın adıyla;

Bu, Ebû Bekir b. Ebû Kuhâfe’nin, dünyadan göçmek üzere olduğu bir sırada; kâfirin mümin, kuşku içindeki günahkârın kesin iman sahibi olacağı ve şek içindeki yalancının da doğru söyleyeceği ahirete dâhil oma anındaki vasiyetidir. Benden sonra [görevi devralmak üzere] Ömer b. Hattâb’ı size halife olarak tayin ettim. Onu dinleyin ve ona itaat edin. Ben Allah için, Onun Resûlü ve dini için, nefsim ve sizler için hayırlı bir yöneticilik yapmadım. Eğer Ömer adil olursa, bu zaten benim onun hakkındaki bilgim ve tahminimdir. Eğer [adil olmayı] dedğiştirirse bisin ki, herkesin kazandığı günah kendinedir. Ben bununla sadece hayrı murad ettim. Allah’tan başka kimse gaybı bilemez. “Zulmedenler ise, nasıl bir inkılâpla devrilip gideceklerini yakında görecekler.”[1] Allah’ın selamı ve rahmeti üzerinize olsun.”

Sonra yazdığı belgeyi istedi ve mühürledi.

El-Vâkıdî dedi ki: Bazıları şöyle dedi: Ebû Bekir bu belgenin baş tarafını yazdırdığında, henüz kimsenin ismini vermeden baygınlık geçirdi. Bunun üzerine Osman [yazmaya devam ederek], “Benden sonra [görevi devralmak üzere] Ömer b. Hattâb’ı size halife olarak tayin ettim” şeklinde yazdı. Ebû Bekir ayılınca, “Yazdığını oku” dedi. Osman da Ömer’in ismini zikrederek okudu. Ebû “Allahu Ekber” diyerek, “Görüyorum ki, benim bu baygınlığımda canımın çıkacağından ve insanların ihtilafa düşeceğinden korktun. Allah seni İslam’a ve İslam ehline hayırlı kılsın. Gerçekten de ona layıksın” dedi.

Sonra Ebû Bekir Osman’a, mühürlenmiş vasiyyetle birlikte insanların içine çıkmasını emretti. Osman’ın yanında da Ömer b. Hâttâb ve İbn Sa’yete el-Kurazî vardı. Osman insanlara, “İsmi bu belgedeki kişiye biat eder misiniz?” dedi. İnsanlar, “Evet, biat ederiz” dediler. Ali b. Ebû Tâlib, “Onun kim olduğunu biliyoruz. O Ömer b. Hattâb’tır” dedi.

İnsanların hepsi bunu kabul edip razı oldular ve ona biat ettiler. Sonra Ebû Bekir Ömer’i tek başına çağırdı ve ona tavsiyelerini bir bir söyledi. Ardından Ömer onun yanından çıkınca, Ebû Bekir ellerini yukarı doğru uzatarak şöyle dedi:

“Allah’ım! Ben bununla sadece onların iyiliğini istedim ve onların fitneye düşmelerinden korktum. Senin daha iyi bildiğin ve rızana uygun olduğunu umduğum şeyle onlara muamelede bulundum. Onlar için reyimle içtihatta bulundum. Onların içinde en hayırlı, en güçlü ve onları doğru yola götürmekte en hırslı olan birisini idareci tayin ettim. Senin emrinden gelen [ecel] bana yaklaştı. Vefatımdan sonra onların içinde hayırla yâd edilmeyi bana nasip eyle. Onlar senin kullarındır ve perçemleri senin elindedir. Onların yöneticilerini onlar için ıslah et ve Ömer’i, senin Raşîd halifelerinden bir yap ki, rahmet peygamberinin hidayet yoluna tabi olsun. Onun işlerini ve riayetini de ıslah et Allah’ım!”

[Belâzûrî, Ensab, III/88]

[1] Şua’râ, 26/227.