Muharrem: isimi Arapça kökenli olup muşarrem den gelmektedir
Ay takviminin birinci ayı aşure ayı matem ayı. "Şehrullahi'l-Muharrem" "Allah'ın ayı Muharrem" olarak bilinen Muharrem ayı, İlahi bereket ve feyzin, Rabbani ihsan ve keremin coştuğu ve bollaştığı bir aydır Şanlıurfamızda ise ayrı bir özelliği daha var sene başı olması münasebeti ile kirada oturan kiracıların yıllık kiralarını yenileme yâda yeni bir ev kiralama zamanı olarak da bilinir. Yani evler muharremden gelecek yılki muharreme kadar kiralanır. Muharrem ayının ilk on gününde hemen, hemen her Urfalı aşure yemeği dağıtır. Güzel bir adet ve gelenektir. İnsanların birliğine vesiledir. Sivil toplum kuruluşları ise daha kapsamlı aşure yemeği dağıtırlar ki tadına havasına doyum olmaz. Aşure gününde inananların dikkat edeceği husus sadece muharrem ayının onuncu günü oruç tutmamak, ya 9-10Muharrem yada 10-11.günleri Muharrem günleri oruç tutmak sünnete uygundur. Yahudilere muhalefettir. İbadette bile Yahudilere muhalefet var ki, her Müslümanın dikkat etmesi gerekir. Hayat tarzlarını başkalarına uyduranların kulakları çınlasın.(Kim kendisini başkasına benzetirse oda onlardan olur) Peygamber buyruğuna rağmen.
Muharrem "Haram kılınmış" demektir. Kameri yılın ilk ayının adı da Muharrem'dir. Bu aya Muharrem adı Eşhuru'l-Hurum denen kavga ve savaşın haram olduğu aylardan biri ve yılın ilk ayı olduğu için verilmiştir.
Muharrem ayı; içinde zuhura gelen (vuku bulan) hadiseler, ilahi tecelliler ve İslami bir tarih başlangıcı kabul edilmesi bakımından, Müslümanlar için büyük önem taşır
Hürmet edilmesi gereken bir ay olduğu için ayet-i kerimede yüce rabbimiz şöyle buyuruyor.
Muhakkak Allah indinde muteber olan ayların adedi on iki aydır Allahın şu semavat ve arzı yarattığı gün, kitabında ilahi takvimde kararlaştırılmıştır Bunlardan dördü de haram(hürmet edilmesi gereken)aylardır (Tevbe36 ayet)
Bu mübarek ayın, ilk on gecesi de, zilhiccenin ilk on gecesinde olduğu gibi Leyalii Aşara yani on mübarek geceleri ihya etmek ve gündüzlerinde oruç tutmakla alakalı birçok hadis-i şerif vardır Ebu Hureyre(r anh)ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte, Efendimiz(s a v) şöyle buyurmaktadır:
Ramazan-ı şerif orucundan sonra oruçların en faziletlisi, muharrem ayında tutulan oruçtur Farz namazlardan sonra en faziletli namaz da gece namazıdır (Müslim Tergıb C:2 sayfa:462)Hicri- Kameri yılın ilk ayı
Hicri tarih, Hz Muhammed (s a s )'in Mekke'den Medine'ye hicretiyle başlar Ancak takvim başlangıcı olarak bu tarih, Hz Ömer devrinde kabul olunmuştur Ondan önce Arapların belli bir tarihi yoktu Bazı önemli hadiseleri (Hz İbrahim'in ateşe atılışı, Fil vakası vb ) tarihe başlangıç olarak gösteriyorlardı
Hicretten on altı yıl sonra (638), dönemin halifesi Hz Ömer'in emriyle Medine'de bir meclis toplanarak, tarih meselesine bir çözüm bulunması istendi Hz Ali'nin teklifi ve mecliste bulunanların kabulü ile Hz Muhammed (a s)'in hicreti, İslâm tarihine başlangıcı ve Muharremin de bu yılın ilk ayı olması kararlaştırıldı
Hicrî-Kamerî yıl, on iki aydır İlk ayı olan Muharrem ile birlikte Receb, Zilkade ve Zilhicceye Araplar "eşhur'i hurum" adı verir ve bu aylarda savaştan ve anarşiden uzak dururlardı
Emevilerin ikinci hükümdarı Yezid zamanında ve hicri 61/milâdi 680 yılı Muharrem ayının onuncu cuma gününde vuku bulan Hz Hüseyin'in şehadeti meselesinden dolayı Şiilerce o gün matem günü sayılmış ve bu matem daha sonraları geniş çapta ve resmi bir hüviyete bürünmüştür
Aşura günü denilen Muharrem ayının onuncu gününde, tarihte pek çok önemli olayın meydana geldiği rivayet edilmektedir Bunlar arasında şu olayları saymak mümkündür: Bugüne "Âşura" denmesinin sebebi, Muharrem ayının onuncu gününe denk geldiği içindir Hadis kitaplarında geçtiğine göre ise, bu güne bu ismin verilmesinin hikmeti, o günde Cenâb-ı Hak on peygamberine on değişik ikram ve ihsan ettiği içindir
Bu ikramlar şöyle belirtilmektedir: (10. gün)
1 Allah, Hz Musa'ya (a s ) Âşura Gününde bir mucize ihsan etmiş, denizi yararak Firavun ile ordusunu sulara gömmüştür
2 Hz Nuh (a s ) gemisini Cûdi Dağının üzerine Âşura Gününde demirlemiştir
3 Hz Yunus (a s ) balığın karnından Âşura Günü kurtulmuştur
4 Hz Âdem'in (a s ) tevbesi Âşura Günü kabul edilmiştir
5 Hz Yusuf kardeşlerinin atmış olduğu kuyudan Âşura Günü çıkarılmıştır
6 Hz İsa (a-s ) o gün dünyaya gelmiş ve o gün semâya yükseltilmiştir
7 Hz Davud'un (a s ) tevbesi o gün kabul edilmiştir
8 Hz İbrahim'in (a s ) oğlu Hz İsmail o gün doğmuştur
9 Hz Yakub'un (a s ), oğlu Hz Yusuf'un hasretinden dolayı kapanan gözleri o gün görmeye başlamıştır
10 Hz Eyyûb (a s ) hastalığından o gün şifaya kavuşmuştur.
Diğer yandan İran ve Irak daki Şiilerin matem günü dolayısı ile ellerinde zincirlerle çıplak bir şekilde sırtlarına kanayıncaya kadar vurmalarının dinle hiçbir alası yok, İslamda yas ve matem yoktur hele, hele dövünmek, yüzünü tırmalamak, dizlerine vurmak yüksek sesle ölü için mani söylemek, ağlamak, yerlerde yuvarlanmak kesinlikle yasaktır. Ehli beyt şeriatın tüm ilkelerinin membaıdır. Muhipleri layık olmak için çaba sarf etmelidirler.