Kürtçe kaç lehçeye ayrılır nasıl bir dildir
Yağmur Atsız'dan Kürtçe'yi merak edenler için aydınlatıcı bir yazı...
Demokratikleşme Paketi ile gelen anadilde eğitime yönelik özgürlük, Kürtçe açısından Diyarbakır'da gerçekleşen Başbakan, Barzani, Şivan Perwer ve İbrahim Tatlıses buluşması ile zirve noktaya ulaştı. Star Gazetesi yazarı Yağmur Atsız da Kürtçe'nin gündemde olduğu bu günlerde Kürtçe'yi merak edenleri aydınlatacak bir yazı kaleme aldı.
ATSIZ'DAN YENİ BAŞLAYANLAR İÇİN KÜRTÇE
"Kürdce üç büyük lehçeye ayrılır:
- Kuzey Kürdcesi (Kurmançi yâhut Kirmanci), sekiz ilâ on milyon kişi tarafından konuşulur. Türkiye, Irak, Sûriye, Ermenistan, Âzerbaycan ve Lübnanda... Kendi içinde tam 14 (ONDÖRT!) şîveye ayrılır ki bunların kendi aralarında anlaşmaları bile problematikdir.
Cizrede konuşulan Botânî şîvesini standard Kuzey Kürdcesi hâline getirme çabaları 1930lardan beri sürüyor ama ortada hâlâ pek dişe dokunur bir sonuç yok.
- Merkezî Kürdce (Zorânî), yaklaşık beş milyon insanın konuşduğu bir lehçedir. Irak Özerk Kürdistan Bölgesinin güneyinde ve Batı İranda konuşulur.
- Güney Kürdcesi en eski lehçedir. Yaklaşık dört milyon kişi tarafından konuşulur. Kendi içinde onbeş şiveye ayrılır.
İlginç olan, en güney Kürd bölgesinde konuşulan bu lehçenin Ankara çevresindeki Kürdlerce de kullanılır olmasıdır. Tamâmen yabancı, yâni tarafsız kaynaklara dayanarak topladığım bu bilgilere göre Türkiyede öyle bâzı palavracıların söylediği gibi 20/25 milyon Kürd filan yokdur, çünki toplam nüfusları ancak 19 milyonu bulmaktadır. İkincisi, Türkiyedeki bâzı okullarda Kürdce tedrîsat yapacaklar buyursun yapsın ama hangi Kürdce ile? Bizde yaygın olan Kurmançinin bile ondört lehçesi yetmezmiş gibi üstelik en güneyde konuşulan bir lehçenin bir şîvesi de Ankara çevresinde konuşuluyor. Ama bu benim derdim değil. Bugün bâzı Türk okullarında Kürdce tedrîsât olsun mu diye bir referandum yapılsa ben müsbet oy kullanırım..."
