II. Aroid Çalıştayı sonuç bildirisi yayınlandı

Fen–Edebiyat Fakültesi Dekanı Prof..Dr. Hasan Akan’ın ev sahipliğinde ve Aroid Araştırma Grubu ile ortaklaşa düzenlenen bu Çalıştay’da Türkiye’nin aroiderleri (Araceae türleriyle ilgili araştırıcılar) bir araya geldiler ve sürdürdükleri çalışmalarla ilgili bilgileri birbirleriyle paylaştılar. Çalıştay’da Prof. Dr. Hasan Akan, Prof. Dr. Abdülkerim Alpınar ve ardından Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ramazan Taşaltın’ın açılış konuşmalarının ardından bilimsel oturumlara geçildi.

Prof. Dr. Neşe Kırımer’in başkanlığını yaptığı birinci oturumun ilk sunumu, geçen yıl yapılan Çalıştay’ın ardından gerçekleştirilenlere ayrılmıştı. Araceae familyasının türleriyle ilgili yapacakları araştırmalardan sorumlu 7 grubunun sürdürdükleri çalışmalar değerlendirildi. Oturumda ‘14. Uluslararası Aroid Kongresi’nin Türkiye’de yapılması olanakları üzerinde duruldu ve bunla bağlantılı olmak üzere 1980 yılından bu yana düzenli aralıklarla yapılan uluslararası kongreler hakkında katılımcılara bilgi verildi.

Doç. Dr. Didem Aydın (Erciyes Üniversitesi, Kayseri) Araceae familyasının Lemnoideae alt familyasında yer verilen ve birçok alanda kullanım potansiyeli olan Lemna (Su mercimeği) türlerinde, coğrafi farklılığın genetik çeşitlilik üzerinde etkili bir faktör olduğu, türlerin yayılış alanlarının belirlenmesi ve tür teşhislerinin yapılması gerektiği sonucuna vardığı çalışmasını aktardı.

İkinci oturum Prof. Dr. Hasan Akan tarafından yönetildi. Oturumda birbirinden ilginç 7 sözlü bildiri yer aldı. Prof. Dr. Abdülkerim Alpınar, Çalıştay’a ilk kez katılan aroiderlere fotoğraflar eşliğinde ülkemizde doğal yayılış gösteren aroidleri tanıttı ve ayrıca bu grupla ilgili Türkiye’yi de içine alan coğrafyada ki araştırıcılar hakkında bilgi verdi. Bazı Arum taksonları ile yaptıkları karyolojik incelemeleri İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden katılan Ecz. Zeynep Büşra Erarslan aktardı. Erarslan, Resimli Türkiye Florası’nda yer alan bazı Arum taksonları ile ilgili karyolojik çalışmalara devam edilmesi gerektiğini belirtti. Aroidlerin ekolojisi başlıklı bildirisiyle Prof. Dr. Ömer Karaöz, Türkiye’de yayılış gösteren aroidleri yetişme ortamı istekleri yönünden değerlendirdi ve bununla bağlantılı olarak araştırmacılara arazide kullanılabilecekleri bir veri giriş tablosu örneği sundu. Genellikle araziden toplanması, herbaryum örneği haline getirilmesinin bazı zorlukları olan aroidlerin bu zorlukların üstesinden nasıl gelineceği hakkındaki bilgileri ise Maruf Balos (Harran Üniversitesi) katılımcılara aktardı.  Aynı üniversite’den Cahit Çeçen, Prof. Dr. Hasan Akan ile birlikte hazırladığı Şanlıurfa yöresinde doğal yayılış gösteren doğal aroidleri dış ve iç morfolojik yapıları yönünden ele aldıkları çalışmalarını sundu. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’nde katılan Ceren Aktürk’ün Doç. Dr. Özer Yılmaz ile birlikte hazırladıkları bildiri, Arum orientale türünün iç ve dış morfolojisi ve palinolojisi ile ilgiliydi. Aktürk, türle ilgili elde ettikleri sonuçları aktardı.

Çalıştayın ikinci gününde sabah gerçekleştirilen ve yöneticiliğini Prof.Dr. Abdülkerim Alpınar’ın yaptığı üçüncü oturumda aroidler etnobotanik açıdan ele alındı. Oturum’da İnönü Üniversitesi’nden (Malatya) Dr. Öğretim Üyesi Narin Sadıkoğlu,  aroidlerin ülkemizdeki kullanılışları ile ilgili olarak elde ettiği toplu bilgiyi paylaştı. ‘Yenen aroidler’ başlıklı bildirilerinde Yüreğir Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü’nden (Adana) Fırat Ayas ve Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Sevde Kahraman, aroidlerin dünya çapında beslenme ve hastalıkların tedavisindeki yerini katılımcılara aktardı. Prof. Dr. Osman Kola (Adana Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik Fakültesi) ülkemizde de doğallaşmış olarak bulunan Colocasia esculenta L. yumrularından ürettiği taro tozu ve katılımcılara da tattırdığı bazı nişasta ürünlerinde analizler gerçekleştirdiği fizikokimyasal-beslenme özelliklerini değerlendirdiği  ve bunların gıda maddesi olarak kullanım olanaklarını araştırdığı çalışmasını aktardı. Oturumun son konuşmacısı, Selçuk Üniversitesi’nden (Konya) gelen Prof. Dr. Osman Tugay,  arkadaşları ile birlikte hazırladıkları, Yukarıarıcak Köyü’nde (Bahçe, Osmaniye) her yıl yapılan tirşik yemeği şenlikleri ile ilgili sunumunu yaptı. Sunum esnasında ikram ettiği tirşik yemeği ve hazırlanışı ile ilgili olarak sunduğu orijinal videolar çok ilgi çekti.

Prof. Dr. Osman Tugay’ın yönettiği dördüncü oturum, aroidlerin kimyasal içerikleri ve biyolojik aktiviteleri ile ilgiliydi. Prof. Dr. Serap Sağlık (İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi) tohumlardaki yağ asidi kompozisyonları hakkında bilgi verdi ve bunun taksonların kemotaksonomisinde kullanılıp kullanılamayacağını araştırdıklarını söyledi. Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden katılan Dr. Öğretim Üyesi Hale Gamze Ağalar ve Prof. Dr. Neşe Kırımer’in Arum maculatum yumrularının kimyasal içerikleriyle ilgili olarak yaptıkları araştırmaların sonuçları ilgiyle dinlendi. Ecz. Büşra Kulaksız (Biruni Üniversitesi Eczacılık Fakültesi), Arum, Arisarum ve Dracunculus taksonlarının fitokimyasalları konusunda güncel bilgileri paylaştı.

Beşinci oturum, Prof.Dr. Osman Kola tarafından yönetildi. Oturumda aroidlerin biyolojik aktiviteleriyle ilgili sunumlar yer aldı. Medipol Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden gelen Ecz. Ayşe Esra Karadağ, Arum, Arisarum ve Dracunculus taksonlarının biyolojik aktiviteleri konusunda güncel bilgileri paylaştı. Doç. Dr. Seher Birteksöz Tan (İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi), Arum italicum türünün antimikrobiyal, antibiyofilm ve sitotoksik aktiviteleri hakkındaki bildirisini sundu. Tan, bu türden hazırlanan etanol ekstrelerinin bazı kanser hücrelerinin çoğalması üzerinde önemli etkileri olabileceği sonucuna vardığını belirttiği araştırması dikkat çekiciydi. Prof. Dr. İsa Karaman Tokat bölgesinde ‘nivik’ adı verilen Arum türünün mikrobiyal aktivite yönünden değil de değişik endüstriyel alanlarda değerlendirilebileceği sonucuna vardığı araştırmasını aktardı. Son olarak Prof. Dr. Abdülkerim Alpınar, Türkiye’de yaygın olarak yetiştirilen bazı egzotik aroidleri tanıtarak toksisitelerinin gözönünde bulundurulması gerektiğini bildirdi.  

Çalıştay’ın uygulama bölümünde Şanlıurfa florası hakkında gözlemler yapıldı ve çiçekli durumda bulunan bazı Biarum türleri doğal yetişme yerlerinde incelendi. Bilimsel oturumların tamamlanmasının ardından yapılan değerlendirmede sürdürülecek araştırmalar konusunda değerlendirmeler yapıldı ve 2019 yılı ağustos ayında Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nin ev sahipliğinde Eskişehir’de toplanılması kararlaştırıldı.

Çalıştay’da yer alan sosyal programında Sıra gecesine katılım, şehir turu ve Göbekli Tepe gezisi de bulunuyordu. Sosyal programın gerçekleşmesinde Prof. Dr. Hasan Akan’ın çalışma arkadaşları ile birlikte gerçekleştirdiği çok başarılı organizasyon ve değerli rehberliği, katılımcıların Şanlıurfa’dan unutamayacakları kadar güzel anı ve izlenimlerle ayrılmalarına neden oldu.