İbrahim Ayhan'a Meclis yolu göründü
3. Yargı Paketi’ni görüşen Adalet Alt Komisyonu, “Adli Kontrol” uygulamasındaki üst sınırı kaldırdı.
Hakim takdir ederse, tutuklu vekiller de, askerler de yararlanabilecek. Uygulama, cezaevindeki 36 bin kişi için de önem taşıyor
Ak Parti’nin, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in girişimiyle CHP, MHP ve BDP’nin tutuklu milletvekilleri için uzlaştığı formüle ilişkin tavrının ne olacağı merakla beklenirken, TBMM Adalet Komisyonu’nda bu konuda sürpriz bir gelişme yaşandı. 3. Yargı Paketi’ni görüşen Adalet Alt Komisyonu, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan, hakimlerin tutuklama yerine adli kontrol uygulayabileceğine yönelik düzenlemedeki süre sınırını kaldırdı.
Ak Parti’nin, TBMM Başkanı Cemil Çiçek’in girişimiyle CHP, MHP ve BDP’nin tutuklu milletvekilleri için uzlaştığı formüle ilişkin tavrının ne olacağı merakla beklenirken, TBMM Adalet Komisyonu’nda bu konuda sürpriz bir gelişme yaşandı. 3. Yargı Paketi’ni görüşen Adalet Alt Komisyonu, Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yer alan, hakimlerin tutuklama yerine adli kontrol uygulayabileceğine yönelik düzenlemedeki süre sınırını kaldırdı.
Adli kontrol, halen, üst sınırı 3 yıla kadar olan suçlarda uygulanabiliyor. Yargı Paketi’nde ise 3 yıllık üst sınırın 5 yıl olarak değiştirilmesi düzenlemesi yer alıyordu. Ancak alt komisyon, 5 yıl yerine süre sınırı olmamasını tercih etti. Bu tercih, tutuklu 8 vekil için de umut ışığı oldu. Değişikliğe göre, hakim isterse tutuklu milletvekilleri için adli kontrol uygulamalarından birine hükmederek, tahliye kararı verebilecek.
Askerler için de geçerli
Aynı durum, gündemdeki önemli davalarda tutuklu yargılanan askerler için de geçerli olacak. Muhalefet ise vekilleri tahliye etmeyen mahkeme için değişen bir durumun olmayacağı görüşünü taşıyor. Buna karşılık, iktidar kulisinde, değişikliğin hakimler için seçenek oluşturacağı ifade ediliyor. Ak Parti Isparta Milletvekili Recep Özel de, “Biz hakime bir enstrüman vererek, takdir yetkisini genişlettik. Tutuklu vekiller yararlanabilecek” dedi. Uygulama sadece tutuklu vekiller için değil, cezaevinde tutuklu bulunan 36 bin 500 kişi için de büyük önem taşıyor. Uygulama ile davası yıllardır devam eden ancak süre sınırı nedeniyle adli kontrol altına alınarak tahliye edilemeyen yüzlerce kişi tahliye edilebilecek.
Hakime takdir yetkisi
3. Yargı Paketi’ni görüşen TBMM Adalet Alt Komisyonu’nün dünkü toplantısında, tutuklu vekillere TBMM yolunu açabilecek sürpriz bir değişiklik yapıldı. CHP’li üyelerin de destek vermesiyle tasarının adli kontrol kararına cezanın üst sınırını düzenleyen 77. maddesinde radikal değişiklik yapıldı. 77. Madde adli kontrol kararında cezanın üst sınırının 3 yıldan 5 yıla çıkarılmasını öngörüyordu. Ancak alt komisyon, bu 5 yıllık sınırı da benimsemeyerek adli kontrol kararında cezanın üst sınırını tamamen kaldırdı. Böylece hâkimler isterlerse takdir yetkilerini kullanarak cezaevindeki tutukluları uygun adli kontrol yöntemini seçerek serbest bırakabilecek.
8 tutuklu vekil de çıkabilecek
Tasarının bu haliyle TBMM Genel Kurulu’nda yasalaşması halinde cezaevlerindeki 36 bin 500 tutuklu için adli kontrol yöntemiyle dışarıya çıkma yolu açılacak. Böylece tıka basa dolu olan cezaevleri boşalabilecek.
Düzenlemeden cezaevinde bulunan 8 tutuklu vekil de yararlanabilecek. Hâkimler, ceza üst sınırı kalktığı için milletvekilleri hakkında adli kontrol kararı alarak, TBMM’nin yolunu açabilecek. Ak Parti Isparta Milletvekili Recep Özel, düzenlemenin tutuklu milletvekilleri, Ergenekon ve Balyoz davalarında yargılananları da kapsayıp kapsamadığı konusunda Milliyet’e, “Biz bu değişiklikle hâkime bir enstrüman daha vererek takdir yetkisini genişletiyoruz. Tutukluluğa alternatif bir yöntem uygulamanın yolunu açıyoruz. Tutuklu milletvekilleri de yararlanabilir, diğer davalardan yargılananlar da. Adli Kontrol uygulanabilecek kim varsa onlar faydalanabilir. Burada takdir hâkimin” diye konuştu.
CHP Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk ise adli kontrolde üst sınırın kaldırılmasının kendi talepleri olduğunu, bu yönde yasa teklifi de verdiklerini belirtirken, “Görünüşte herkes yararlanabilir. Ancak nihayetinde takdir hâkimin” dedi.
Adli kontrol nasıl uygulanacak?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 109. maddesine göre, tutuklama nedenlerinin varlığı halinde mahkeme adli kontrol kararı verebiliyor. Adli kontrol kararı uygulanabilecek seçenekler ise şöyle sıralanıyor:
- Yurtdışına çıkamamak.
- Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içinde düzenli olarak başvurmak.
- Hâkimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğinde mesleki uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontrol tedbirlerine uymak.
- Her türlü taşıtları veya bunlardan bazılarını kullanamamak ve gerektiğinde kaleme, makbuz karşılığında sürücü belgesini teslim etmek.
- Özellikle uyuşturucu, uyarıcı veya uçucu maddeler ile alkol bağımlılığından arınmak amacıyla, hastaneye yatmak dahil, tedavi veya muayene tedbirlerine tâbi olmak ve bunları kabul etmek.
- Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, cumhuriyet savcısının isteği üzerine hâkimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.
- Silâh bulunduramamak veya taşıyamamak, gerektiğinde sahip olunan silâhları makbuz karşılığında adlı emanete teslim etmek,
- Cumhuriyet savcısının istemi üzerine hâkim tarafından miktarı ve ödeme süresi belirlenecek parayı suç mağdurunun haklarını güvence altına almak üzere aynı veya kişisel güvenceye bağlamak.
- Aile yükümlülüklerini yerine getireceğine ve adli kararlar gereğince ödemeye mahkzm edildiği nafakayı düzenli olarak ödeyeceğine dair güvence vermek.
Yasa, adlı kontrol altında geçen sürenin, şahsi hürriyeti sınırlama sebebi sayılarak cezadan mahsup edilemeyeceğini de hükme bağlıyor.
2 yılın altına tutuklama yok
Alt komisyon, 3. Yargı Paketi’nde tutuklama kararı verilemeyecek suçlarla ilgili ceza üst sınırını da bir yıldan 2 yıla çıkardı. Böylece cinsel suçlar da dahil üst sınırı 2 yıl ve daha altında olan suçları işleyenler tutuksuz yargılanacak. Üst sınırı 2 yıla kadar hapis olup da tutuklu yargılananlar, bu düzenlemeyle cezaevinden çıkabilecek.
Askerlere de erteleme
Alt komisyonda yapılan başka bir değişiklikle, Askeri Ceza Kanunu’nun kapsamına giren suçlarda da hükmün açıklanmasının geriye bırakılması kararı verilmesinin önü açıldı.
Böylece askerlikten ayrılmak istediği için tazminat ödeyen ancak askerlikten atılmasına yol açan suçlar nedeniyle hakkında ceza verilenlerin bu cezalarıyla ilgili hükmün açıklanması geriye bırakılabilecek.
Önder Yılmaz / Milliyet
