HZ. İBRAHİM KESİN URFALIDIR, SURUÇ DEDESİNİN İSMİDİR
Türkiye Yazarlar Birliği ve Şanlıurfa Büyük Şehir Belediyesinin ortaklaşa düzenlediği 3. Milletlerarası Şehir Yazarları Kongresi için Urfaya gelen araştırmacı, seyyah, Tıp Doktoru, yazar ve 20. Dönem Hatay Milletvekili Mehmet Sılay ile yaptığımız röportajda Urfayı ve Hz. İbrahimi Urfadaki manevi yaşamı konuştuk.
Araştırmacı yazar ve 20. Dönem Hatay Milletvekili Mehmet Sılay, Hz. İbrahim Urfalı. İbrahim peygamberin dedesinin İsmi Seruç yani Suruç. Harran Küçük kardeşinin adıdır. Sara Annemiz de Harranlı olup amcasının kızıdır. Kim Urfalı değil diyorsa bu kaynakları iyi araştırsın dedi.
Röportaj: Mehmet Guli Aslan
Şehir Yazarları Kongresine ilk kez mi katılıyor usunuz?
Mehmet Sılay: Ankarada ve Konyada daha önce yapılan kongrelere katıldım. Bu kez Şanlıurfada yapılıyor olmasın beni çok mutlu etti.
URFA 10 PAYGAMBERE EV SAHİPLİĞİ YAPMIŞ BİR ŞEHİR
Peki, sizi çok memnun eden şey nedir, bir karşılaştırma yaparsak Şanlıurfadaki kongreyi nasıl buluyorsunuz?
Mehmet Sılay: Öncelikle şunu belirteyim ki buradaki kongre çok anlamlı. 10 tane peygamberin ya doğduğu ya da gelip geçtiği, burada feyizlerinin kaldığı bir belde Urfa. Yani bu şehri Ankara ile Konya ile Antakya ile mukayese etmek mümkün değil.
Şanlıurfa ile ilgili yorumunuz çok güzel. Siz Şanlıurfada 10 peygamberin gelip geçtiğini söylediniz. Urfayı da gezdiniz. Nasıl bir manevi havası var?
Mehmet Sılay: Şanlıurfaya geldiğim gün. Sabah ezanı okunurken yürüyerek Dergâh Camiine gittik. Namazdan sonra dergâh caminde 400 yıldır devam eden bir geleneğin devamı olan zikir halkasına katıldık. Sonra çıktık, Belediyenin halkına ikram ettiği çorbadan içtik. Bu çok güzel bir ikramdır. O gün orada gördük. Malatyadan kız öğrenciler Urfaya gelmişler. Belediyenin verdiği o çorba ikramdan içiyorlardı. Bu çok güzel bir hatıradır. Belki yaşamları boyunca unutamayacakları bir hatıra. Memleketlerine gittikleri zaman Şanlıurfada Halilürrahman Çorbası içtik diyecekler
O anı biraz anlatır mısınız, Manevi havası nasıl?
Mehmet Sılay: Bir genişlik hissediyorsun. Özellikle Balıklı Göl ve çevresinde sabah erken dolaşırken. Bu Allahın dostu Halilürraman peygamberin burada yaşadığının göstergesidir. Büyük feyiz veriyor insana..
Hocam, Mehmet Sılay Bir seyyahtır aynı zamanda. Bir çok belde dolaştınız. Şehirlerin sosyolojik ve psikolojik anlamda tahlillerini yaptınız. Bize biraz da Şanlıurfa ile ilgili tahlillerinizi paylaşır mısınız?
Mehmet Sılay: Şimdi burada tarihi bir şehir olan Şanlıurfayı görmek mümkün değil, fakat onun imar görmüş hali bile insan gezerken o özlenen tarihi mekanlara götürüyor. Bir de yeni Urfa var. Yeni yapılar var. Orası farklı bir kent görünümünde. Bunu, kadim olan Urfa ile özleştirmek mümkün değil. Burada güzel olan bir şey var. Şanlıurfa üniversal bir kent oldu. Eskide medreseler vardı. Medrese biliyorsunuz cumhuriyetle birlikte kapandı. Ama Urfalı gençlerin gidebileceği bir üniversitesi var. O üniversiteye Urfa dışından da gelen birçok öğrenci var.
URFA ZENGİNLİKLERİNİN KIYMETİNİ BİLEN BİR ŞEHİR
Şanlıurfa dışarından bakınca nasıl görünüyor. 3 farklı kimlik ve birçok mezhepsel inançların olduğu bir kent. Ama bunlara rağmen barışın hâkim olduğu bir kent. Bunu bir gözlemci, bir araştırmacı olarak bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mehmet Sılay: Ben Hataylıyım. Hatayda bir bakıma Şanlıurfaya benzer. Sosyo-kültürel olarak. Ya Kürtçe türküler söylenir bir parkta, ya Arapça konuşulur. Bu çok güzel bir şey. Bir zenginlik. Urfa bu bakımdan zenginliklerinin kıymetini bile bir şehir.
Bir de Şanlıurfa Şivesi var. Buna Urfa Türkçesi de deniliyor. Bunu nasıl değerlendirirsiniz?
Mehmet Sılay: çok güzel bir şivesi var. Çok hoşuma gider. Ama burada görüyorum ki insanlar İstanbul şivesiyle konuşmaya çalışıyorlar. Ya bırakın Allah aşkına. Sizin şiveniz daha tatlı. Ben İstanbula ilk gittiğimde bana da demişlerdi, Hataylılar sizin gibi mi konuşuyorlar? diye. Bence Urfa şivesi çok tatlı bir şive
URFALILIK RUHU ÇOK GÜÇLÜ
Urfalılar diyoruz. Siz Urfalılığı nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mehmet Sılay: Urfa, İslam kardeşliğinin bir birisiyle payda ettiği bir millet. Urfalılık Ruhu, Elazığda var. Baküde var Kerkükte var. Urfanın 81 il içerisinde ayrıcalıklı bir yeri var. Birçok dil, din mezhebi bağrında barındırmasına rağmen devletine sadık bir şehir. Milletinin hepsini Urfalılık ruhuyla kucaklayan takdire şayan bir şehirdir.
Seyyahsınız, Şanlıurfada çok çocuklu aileler var. Çok Gezip gören biri olara, Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mehmet Sılay: Bir Hataylı olarak 13 kardeşli bir aileden gelen birisiyim. 5i vefat etti 8i yaşıyor. Kendi neslim için söyleyeyim. Aynısı Şanlıurfada devam ediyor. Bu çok güzel bir şey. Ama batıyı taklit eden 2 çocuktan ibaret. Ya da modern dediğimiz aileler köpek besliyor, çocuk beslemiyor. Yetimhanelerde o kadar çocuk var. Allahın kullarına bakmak lazım. Allah bizleri imtihan ediyor. Allahın tokadı ağır olur. Şanlıurfa bu bakımda gurur duyduğumuz bir il. İlkokullarda sınıflarda aynı sırada 3-4 çocuğun olduğu bir şehir. Elhamdülillah diyorum.
Nüfus yoğunluğunu faydalı mı buluyorsunuz?
Mehmet Sılay: Bakın, nüfus yoğunluğu da büyük bir güç. Amerika Çin ile mücadele etti. Baktı olmuyor. Milliyetçi Çini devre dışı bırakarak Çinle ilişkilerini geliştirdi.
Bunu da başka şekilde değerlendirdi ama..
Mehmet Sılay: Evet, bu kez sömürü aracı olarak kullandı. Örneğin 1.500 milyon nüfuslu ülkede günde on kişiden bir kola içerse bile bu yüz milyonlarca kola demektir.
URFALILIK BİLİNCİ GELİŞMİŞ
Çok çok çocuklu ailelere sahip Urfa'da bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mehmet Sılay: Biz de öyle değil. Özellikle Urfa ailelerinde yerli bilinç gelişmiş. Kaldı ki Şanlıurfa aldığı güç kadar güç veriyor. Dışarıda gidin bakın en güzel işletmeler Şanlıurfalılara ait. Buradan gitmişler. Tatlıcı, kebapçı, hepsi buradan gitmiş. Gidin bakın birçoğunda Urfa Kebap yazar. Bu konuda müthiş becerisi var Urfalıların.
Evliya Çelebi bile Şanlıurfaya gelirken Urfa lezzetlerinin üzerinde duruyor. Bu anlamda Urfa lezzetlerinin geçmişi köklü değil mi?
Mehmet Sılay: Şanlıurfa- Hatay, Şanlıurfa-Halep iletişimi var. Medeniyet insanlığın ortak malıdır. Bu ister sofra kültürü olsun, ister iletişim kültürü olsun. Bizi bir birimize yaklaştırıyor. Dolayısıyla Urfa Mutfağı gelişmiş bir tablo çizer. Dedim ya bugün Türkiyenin Edirnesine gitseniz dahi bir Urfalı kebapçı, Urfalı usta bulabilirsiniz. Belki Urfalı değil ama o şöhreti değerlendiriyor.
Neden urfa yemekleri lezzetli sizce?
Mehmet Sılay: Bir hâkim olarak söylüyorum. Urfada baharatlara büyük önem veriliyor. Baharatlar da iştah açıcı.
Bir de Şanlıurfada misafirperverlik var. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Mehmet Sılay: Bir yazar arkadaşımız var Hakan Albayrak. Bize diyordu ki; Urfalılar İkram konusunda müthiş ısrarcılar. Ben böyle ikramcı bir millet görmedim diye. Yani o kadar ileri gidiyorlar ki, illa şunu da ye, bunu da ye, diye ısrar ediyorlar. Bu İbrahim Peygamberin bereketidir.
HZ. İBRAHİM KESİN URFALIDIR, SURUÇ DEDESİNİN İSMİDİR
Hz. İbrahim için Urfalı değildir diyenler oluyor. Buna ne diyorsunuz?
Mehmet Sılay: kesinlikle katılmıyorum. Hz. İbrahim Urfalı. İşte bakın, İbrahim peygamberin dedesinin İsmi Seruç yani Suruç. Kesin buralıdır. Harran Küçük kardeşinin adıdır. Ve Sara Annemiz de Harranlı olup amcasının kızıdır. Kim Urfalı değil diyorsa bu kaynakları iyi araştırsın.
Hz. İbrahim ile ilgili anlattıklarınız belki yeni bir tartışma başlatacak. Son olarak Şanlıurfalılara ve okuyucularımıza ne mesaj vermek istersiniz?
Mehmet Sılay: Allah razı olsun Şanlıurfalılardan. Bir de burada kim taş üstüne taş koymuşsa Allah onlardan da razı olsun. Kusursuz belediye olmaz. Ama her belediyenin de bu şehre bir katkısı vardır. Şanlıurfanın şehircilik bakımından grafiğinin yükselmekte olduğunu görüyorum. Bir de yerli turizmde patlama yaşanıyor. Mesela GAP gezileri denilince direk Şanlıurfa akla geliyor. Türkiyenin en büyük hidro elektrik barajı burada. Urfa 77 Milyona hem ekonomik kültürel olarak katkısı olacak bir şehir. Allah Urfalı ve Urfalıları Abad etsin.
Teşekkür Ederim.
Mehmet Sılay: Ben teşekkür ederim
Dr. Mehmet SİLAY Kimdir?
1949 Hatay doğumlu.İlk ve orta eğitimi Kırıkhan ve İskenderun Lisesinde, Üniversiteyi İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesinde tamamladı. Üroloji ihtisasını Almanyada, askerlik hizmetini de Erzincanda bitirdi. İskenderun Devlet Hastanesi Başhekimi ve 20. Dönem Hatay Milletvekili.Türkiye Yazarlar Birliği, Sınır Tanımayan Doktorlar Gurubu, Cansuyu ve Yardımeli insani yardım dernekleri üyesi ve Hilal tv. Ankara temsilcisi.
Eserleri:
Hatay Evliyaları
Antakyalı Habib
Belen Derbendi
Bereketli Hilalde
Aleviler
Tünel Faciası(toplatıldı)
Yüzyılın Depremi
Mecliste Merve Olayı
Parlamentodan Haber(toplatıldı)
Seyahatnameler:
Coğrafyanın Dirilişi
Avrupada Hilalin Çocukları
Kudüse Yolculuk
Öze Yolculuk
Göz Gördü Gönül Sevdi
Araştırmalar:
Mehmet Akif-Seyyah-ı Beyaban
Selahaddin Eyyubi-İttihad-ı İslamın Mimarı
Nureddin Topçu-Fikir Dünyamızın Yıldızlarından
İskilipli Atıf-Ulucanlardan Mahkeme-i Kübraya)