GAP Eylem planı Şanlıurfa'da gerçekleşti VİDEO

Bakan Yılmaz ve Vali Güvenç ile beraberindeki heyet GAP vadisinde yapılan ve kısa süre sonra tamamlanması planlanan Sporcu Anternman ve Kamp Tesislerinde incelemelerde buluhndu. Burada idman yapan ŞAnlıurfasporlu futbolcu ve Teknik heyektiyle görüşen Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, PTT 1. Ligde mücadele eden sarı yeşilli ekibe hafta sonu karşılacağı müsabakada başarılar diledi. Daha  sonra yeni yapılan sahalarla tesisleri Bakan Yılmlaz’a gezdiren Vali Güvenç, tesis hakkında bilgi verdi.

Yeni yapılan tesisleri oldukça beğenen Bakan Yılmaz ve beraberindekiler daha sonra GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan “GAP Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Toplantısı”na katıldı.

Toplantıya Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, Şanlıurfa Valisi Celalettin Güvenç, AK Parti Şanlıurfa Milletvekilleri Mahmut Kaçar ve Mehmet Akyürek, GAP BKİ Başkanı Sadrettin Karahocagil, Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Eşref Fakıbaba, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ferhat Şelli, Harran Üniversitesi Rektörü İ. Halil Mutlu, GAP Projesinin gerçekleşktirildiği bölge illerinin temsilcileri ile kurumların üst düzey yöneticileri ve sektör çalışanları katıldı.

Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, eylem planı kapsamında son 5 yıldır yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi.

İşte Bakan Yılmaz'ın konuşmasının tam metni; ”

Öncelikle Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) için tahsis ettiğimiz kaynakların ve verdiğimiz emeklerin karşılığını görmeye başladığımızı memnuniyetle ifade etmek isterim. Bugün geldiğimiz noktada artık GAP sadece enerji ve sulama yatırımlarından oluşan bir altyapı projesi değil, Kalkınma Ajanslarının ortak işbirliği platformundan da yararlanarak yerel girişimleri harekete geçiren entegre, insan odaklı, sürdürülebilir bir bölgesel gelişme programıdır.

2008 yılında 5 yıllık süreyi kapsaması öngörülen “GAP Eylem Planı” uygulamaya konmuştur. Planın uygulanmaya başlamasıyla Güneydoğu Anadolu Bölgemizde önemli değişimler ve gelişmeler yaşanmıştır. Başta sulama olmak üzere temel altyapı yatırımlarının, ekonomik ve sosyal gelişmeyi sağlayacak eylem ve projelerin büyük bölümünün tamamlanması yolunda, GAP Eylem Planı’nın son yılı olan 2012 itibaıyla önemli sonuçlar elde edilmiştir.

Bu ilerlemeler, plan kapsamındaki 4 gelişme ekseni altında yer alan 73 ana eylem ve bu eylemler çerçevesinde uygulanan 300’ün üzerinde proje ve faaliyet ile hayata geçirilmiştir. Eylemlerin gerçekleştirilmesi için 2008-2012 döneminde ihtiyaç duyulan kaynağın, 2012 yılı fiyatlarıyla, 26,9 milyar TL’lik kısmının merkezi bütçe kapsamında finanse edilmesi öngörülmüştür. 2008-2012 döneminde GAP Eylem Planı kapsamındaki yatırımlarından sorumlu kuruluşlara toplam 18,2 milyar TL kaynak aktarılmış, 14,7 milyar TL harcama yapılmıştır. Nakdi gerçekleşme program ödeneğine göre % 88 olmuştur. Revize ödeneğe göre bu oran % 80,7’dir.

Eylem Planı kapsamındaki uygulamalar, GAP’taki genel gerçekleşmeleri, öngörüldüğü şekilde hızlandırmıştır. GAP Eylem Planı ile birlikte öncelikle GAP Bölgesi yatırımlarının merkezi bütçe içindeki payı % 7’den % 14’e yükselmiş, bunun sonucunda 2007 yılında % 62,2 olan GAP yatırımlarının genel nakdi gerçekleşmesi 2012 yılı sonunda  % 93’e ulaşmıştır. GAP Master Planı hedeflerine ulaşmak için öngörülen kamu yatırımlarının toplam maliyeti, 2012 yılı fiyatlarıyla, 51,5 milyar TL olup, 2012 yılı sonu itibarıyla 48 milyar TL harcama yapılmıştır.

Eylem Planı’nın uygulandığı bu beş yıllık süre içerisinde proje ve faaliyetlerin önemli bir bölümü tamamlanmıştır. Eylemlerin bazılarında öngörülen hedeflerin de ilerisine geçilmiştir. Sonuçta, bölgenin kalkınma göstergelerinde somut ve önemli ilerlemeler sağlanmıştır:

ü  2009 yılında GAP Bölgesi’nde % 17,4 olan işsizlik oranı, 2011 yılında % 11,7’ye düşmüştür. Şanlıurfa ve Diyarbakır illeri özelinde 2009 yılında % 18,8 olan işsizlik oranının ise 2011 yılında % 8,4’e düştüğü tespit edilmiştir.

ü  2007 yılında binde (eksi) - 7,6 olan GAP Bölgesi’nin net göç hızı, 2011 yılında - 4,1’e düşmüştür. Bölge artık; Karadeniz, Orta Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinden daha az göç vermektedir.

ü  2002 yılında 600 milyon dolar olan bölgeden yapılan ihracat, 2012 yılında 8,1 milyar dolara ulaşarak 13,5 kat artmıştır. GAP Bölgesi, 2.123 ihracatçı firması ile Türkiye toplam ihracatı içindeki payını, Plan döneminde %2’den % 5,3’e yükseltmiştir. Ülkemizin toplam ihracatı 2007-2012 döneminde % 42,2 oranında artarken Bölge’nin ihracatı aynı dönemde % 145,4 oranında artmıştır.

ü  GAP Bölgesinde imalat sanayii sektöründe 2007 yılı sonunda yaklaşık 2.000 işletmede 87.500 kişi istihdam edilirken, 2012 yılında işletme sayısı %30 artış göstererek 2.550’ye ulaşmış, istihdam da %60 artarak 140.000’i aşmıştır.

ü  2001-2002 öğretim yılı ile 2011-2012 öğretim yılı karşılaştırıldığında, GAP Bölgesi’nde okullaşma oranları; okul öncesi eğitimde % 3’ten % 55’e, ilköğretimde % 94’ten % 99’a ve orta öğretimde % 27’den % 50’ye yükselmiştir. Bölgede 3 olan üniversite sayısı, 6 yeni üniversitenin kurulmasıyla 9’a çıkmıştır.

Eylem Planı döneminde; sulama, arazi toplulaştırma ve enerji üretimi altyapısında, kalkınma hamlesine temel teşkil edecek çok önemli merhaleler kat edilmiştir:

ü  Bölge’de sulamaya açılan alan yaklaşık 270 bin hektardan 371 bin hektara ulaşmış, sulama yatırımlarındaki fiziki gerçekleşme ise % 14’ten % 21’e yükselmiştir. Önümüzdeki dönemde gerçekleşecek yeni yatırımlarla sulamaya açılan alan miktarı hızlı bir şekilde artacaktır.

ü  Daha önce yapımına başlanmış olan sulama ana kanalları ile Plan döneminde ihale edilen sulama ana kanal inşaatlarının yaklaşık % 68’i bitirilmiş, 610 km’si Eylem Planı döneminde olmak üzere 2012 yılı sonuna kadar toplam 843,4 km ana kanal hizmete alınmış veya hizmete hazır hale getirilmiştir.

ü  GAP’ın önemli bir projesi olan ve yaklaşık 194 bin hektar alanı sulayacak Silvan I. Merhale Projesi programa alınmış, Silvan Barajı inşaatının fiziki gerçekleşmesi kısa sürede % 15 seviyesine gelmiştir.

ü  Ilısu Barajı’nın fiziki gerçekleşmesi % 52’ye ulaşmıştır.

ü  18 km uzunluğundaki dünyanın en önemli sulama tünellerinden Suruç Tüneli’nde 13’üncü km’ye ulaşılmıştır.

ü  Bölgedeki tüm illerin içme suyu sorunu giderilmiştir.

ü  Geçtiğimiz 100 yılda yapılan 1 milyon hektarlık toplulaştırmaya karşılık,  2,18 milyon hektar alanda toplulaştırma çalışmaları başlatılmış, yaklaşık 2 milyon hektar alanda çalışmalar ya tamamlanmış ya da tescil aşamasına gelmiştir. Bu çalışma dünyanın bir seferde yapılan en büyük toplulaştırmasıdır ve kamulaştırma maliyetleri düşürülerek 2,5 milyar TL tasarruf edilmiştir. Toplulaştırma yapılan her yerde tarlalar ve köyler; sulama, kanalizasyon sistemi ve yola kavuşmaktadır. Kırsal kalkınma gerçekleşmektedir.

ü  Harran Ovası’nda kapalı drenaj projesi ile 55.000 ha alanda çalışmalar planlanmış ve 25.000 ha alanda drenaj çalışmaları tamamlanmıştır. Planlanan 8.263 km drenaj hattının 3.610 km’si döşenmiştir. Proje kapsamında 1.030 km tarla içi yol planlanmış, 538 km tarla içi yol yapılmıştır. 2011 yılında kalan 35.500 ha alanın da ihalesi yapılmıştır.  Ovada tuzlanma problemi giderilmiştir.

Tamamlanan Sulama Yatırımları:

ü  Çamgazi Ovası Sulaması

ü  Samsat Pompaj Sulaması 1. Kısım

ü  Yukarı Harran Ovası Anakanalı (86 km)

ü  Yukarı Harran Ovası Sulaması Şebeke İnşaatı

ü  Yukarı Harran Ovası Sulaması 6. Kısım Sulaması

ü  Belkıs-Nizip Sulaması

ü  Kayacık Ovası Sulaması

ü  Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması İsale Kanalı

ü  Kralkızı-Dicle Cazibe Sulaması 1. Kısım (25.692 m), 2. Kısım (26.980 m) ve 3. Kısım (33.825 m) Ana Kanal inşaatları

ü  Aşağı Mardin Ana Kanalı 1. Kısım (28.530 m), 2. Kısım (42.762 m) ve 3. Kısım (37.308 m) inşaatları

ü  Suruç Ovası Pompaj Sulaması Ana İletim Kanalı 1. Kısım İnşaatı (29.150 m)

ü  Pamukçay Barajıdır.

ü  Toplam uzunluğu 253,4 km olan, 37.351 hektarlık alanın sulanmasını hedefleyen Batman Sağ Sahil ve Sol Sahil Ana Kanallarının 208 km’si Eylem Planı ile olmak üzere 241,4 km’si (% 95,3’ü) tamamlanmıştır.

ü  Toplam 20.319 ha alana hizmet edecek 83,6 km uzunluğundaki Bozova Pompaj Sulaması İkinci Kısım Ana Kanal inşaatında fiziki gerçekleşme % 32’dir. 59 km uzunluğunda olan Günışık Ana Kanalı’nın 40 km’si tamamlanmıştır. Yine Bozova Pompaj Sulaması kapsamındaki 16.291 ha alana hizmet edecek 3. Kısım Şebeke inşaatına başlanmış ve % 8 gerçekleşme sağlanmıştır.

ü  Suruç Ovası Pompaj Sulaması kapsamında Sol Sahil Ana Kanalı inşaatındaki fiziki gerçekleşme % 73’e, Sağ Sahil Ana Kanalı inşaatında ise % 99’a yükselmiştir. Taşbasan Sağ Sahil Şebeke inşaatında % 69, Sol Sahil’de ise %  35 gerçekleşme sağlanmıştır.

ü  Kralkızı - Dicle Cazibe Sulaması 4. Kısım Ana Kanal inşaatının fiziki gerçekleşmesi %76’ya,   Kralkızı-Dicle Pompaj Sulaması 1. Kısım inşaatının fiziki gerçekleşmesi ise %60’a ulaşmıştır.

ü  Silvan I. Merhale Projesi kapsamında ihaleleri sonuçlanan 12,8 km’lik Silvan Projesi İletim Kanalı 1. Kısım (Babakaya Tüneli + İletim Kanalı) ve 11,4 km’lik 2. Kısım (Silvan Tüneli) inşaatlarına başlanmıştır.

ü  Ambar Barajı’nda % 15 fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Sulama inşaatının ihale süreci devam etmektedir.

ü  Koçali Barajı proje yapım işine Mayıs 2012'de başlanmıştır. Sulama ünitesinin proje yapım ihale süreci devam etmektedir. Projenin tamamlanmasına müteakip inşaat işi ihale edilecektir.

Tamamlanma aşamasına gelen enerji projeleriyle GAP kendisini hızlı şekilde geri ödeyen bir proje haline dönüşmüştür. Bu çerçevede GAP, Türkiye ekonomisine ve Bölge halkının refahına doğrudan katkı sağlamaktadır.

ü  GAP kapsamındaki enerji yatırımlarında fiziki gerçekleşme % 74 düzeyindedir. Ama Eylem Planı kapsamında inşaatı devam eden ve % 52 gerçekleşme sağlanan Dicle Irmağı’nın en büyük barajı olan Ilısu Barajı ve HES’in tamamlanmasıyla birlikte bu oran % 90’ı aşacak ve Cizre Barajı’nın yapımının da önü açılacaktır. GAP kapsamındaki santrallerin işletmeye alınışlarından bugüne kadar ürettikleri elektrik miktarı 375,2 milyar kilovat-saattir. Bu üretimin parasal değeri ise 22,5 milyar dolardır.

ü  Enerji iletim ve dağıtım hatları ile trafo merkezlerinin yapımı ve iyileştirilmesi çalışmaları için, Plan döneminde yaklaşık 500 milyon TL harcanmıştır.

ü  Bölgeye doğalgaz arzı sağlayacak 5 boru hattı inşaatından 2’si tamamlanmış, Siirt ve Batman illeri ile Bismil, Silvan, Beşiri, Kozluk, Kurtalan ilçelerine ve Adıyaman-Kâhta ilçesine doğal gaz arzı sağlanmıştır. Mardin Doğalgaz Boru Hattı’nın yapım ihalesi çalışmaları, Şırnak Doğalgaz Boru Hattı’nın da ön güzergâh çalışmaları devam etmektedir.

Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin lokomotif sektörü olan tarımın, altyapı yatırımlarının oluşturduğu uygun ortamda gerçek potansiyeline ulaşabilmesi için çiftçimize ve üreticilerimize yönelik önemli destek programları başlatılmıştır.

ü  Tarıma dayalı sanayi yapısının geliştirilmesi amacıyla tarımsal örgütlenme projelerine, organik tarım uygulamalarına, kırsal kalkınma yatırımlarına, hayvancılık ve kurumsal kapasite projelerine toplam 743 milyon TL destek verilmiştir.

ü  Sulamaya açılmış ve açılacak olan alanlarda tarımsal eğitim ve yayım hizmetlerinin etkinliğini artırmak ve bu konuda hizmet veren başta çiftçi örgütleri olmak üzere kurum ve kuruluşların kapasitelerini geliştirilmek amacıyla GAP Tarımsal Eğitim ve Yayım Projesi (TEYAP) başlatılmıştır. Proje kapsamında düzenlenen 42 eğitim programına 2.280 teknik personel katılmıştır. Toplantı, fuar, tarla günleri, eğitim ve demonstrasyonlar gibi proje uygulamalarıyla toplam 10.829 kişiye doğrudan ulaşılmıştır. GAP İdaresi ve Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı arasında yarın imzalanacak TEYAP işbirliği protokolü ile proje daha büyük bir ivme kazanacaktır.

ü  Tarımsal Örgütlenme Projeleri kapsamında 93 kooperatife 219,3 milyon TL kredi kullandırılmıştır.  75 kooperatif çalışması tamamlanmıştır. 3.470 aileye 15.580 büyükbaş, 300 aileye 18.200 küçükbaş olmak üzere toplam 33.780 baş hayvan dağıtılmıştır. Ayrıca 650 aileye 325 dekar sera yapılmıştır.

ü  Organik Tarım uygulamaları kapsamında 4.056 da organik meyve bahçesi (nar, antepfıstığı, bağ, zeytin) tesis edilmiş, 1.350 da alanda tarla bitkileri demonstrasyonu kurulmuş, 880 adet kovan dağıtılmış ve kompost üretim tesisi kurulmuştur. 520 çiftçiyle eğitim ve yayım faaliyetleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca, 7.000 da alanda zeytin ve 1.220 da alanda meyve bahçesinde organik tarıma geçiş süreci sertifikasyon işlemi tamamlanmıştır.

ü  Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında 621 adet proje programa alınmış, toplam 142,7 milyon TL ödeme yapılmıştır. Projelerin 590 adedi tamamlanmış, 7.073 kişi istihdam edilmiştir. 4 adet proje devam etmektedir.

ü  Hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla 50 büyükbaş ve üzeri işletmelere özel destek sağlanmıştır. 2009-2012 döneminde 20.014 baş hayvan alımı gerçekleşmiş, 74,8 milyon TL hibe desteklemesi yapılmıştır. 153 proje tamamlanmış, 76 proje devam etmektedir.

ü  Şanlıurfa Sürekli Eğitim Merkezi'nin inşaatı tamamlanma aşamasındadır.

ü  Doğal kaynakların korunması amacıyla yürütülen ağaçlandırma, rehabilitasyon,  erozyon kontrolü,  mera ıslahı ve fidan üretimi faaliyetlerinde Plan hedefleri aşılmıştır.

ü  Mayınlı Arazilerin Temizlenmesi Projesi hazırlanmış ve ihale süreci başlatılmıştır. GAP İdaresi ve Harran Üniversitesi Mayınlı Araziler Alt Bölge Gelişme Planını ise bitirmek üzeredir.

Bölgedeki tüm sektörlerin kalkınmaya katkısını azami düzeye çıkarabilmek üzere sınai altyapı geliştirilmiş, bu alanlardaki işletmeleri desteklemek, istihdamın niteliğinin iyileştirilmek amacıyla teşvik ve eğitim programları uygulanmıştır.

ü  8 adet OSB projesi (7 OSB ve 1 arıtma), 7 adet KSS projesi bitirilmiştir. Plan döneminde tamamlanan 1.405 ha büyüklüğünde 7 adet OSB'deki tüm parsellerde üretime geçilmesi halinde yaklaşık 35.000 kişiye istihdam olanağı sağlanacaktır. Yine Plan döneminde tamamlanan 1.056 işyerlik 7 adet KSS projesiyle 5.500 kişiye, daha sağlıklı koşullarda çalışma olanağı sağlanmıştır.

ü  Yeni teşvik sistemi Bölge’de yatırım talebini artırmış, hemen hemen tüm OSB’ler dolmuştur. Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Batman’da yeni ve tevsi OSB projeleri için yoğun bir şekilde çalışılmaktadır.

ü  Plan döneminde sabit yatırım tutarı 14,8 milyar TL olan 2.057 teşvik belgesi düzenlenmiştir.  Ayrıca, 182,8 milyon TL enerji desteği, 9,4 milyon TL faiz desteği verilmiştir.

ü  Yeni Teşvik Sisteminin uygulamaya geçtiği 2012 yılı Haziran ayından itibaren, Bölge illerinde toplam 403 teşvik belgesi düzenlenmiştir. Bu teşvik belgeleri kapsamında yaklaşık 3,9 milyar TL tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirilmesi ve 17 bin kişinin istihdam edilmesi öngörülmektedir.

ü  Yeni Teşvik Sistemi 2012 yılının ortasında yürürlüğe girmiş olup 6 aydır uygulanmaktadır. Eski Teşvik Sistemi ise 3 yıl yürürlükte kalmıştır. Mukayeseye imkân vermesi için Eski Teşvik Sistemi istatistiklerinin 6 aylık ortalama verileri karşılaştırıldığında düzenlenen belge adedinde yüzde 43 artış gözlenmiştir. Öngörülen sabit sermaye yatırımında ve istihdamda da sırasıyla yüzde 128 ve yüzde 135 artış kaydedilmiştir.

ü  Başta KOBİ'ler olmak üzere işletme ve girişimcilerin finansmana erişimlerini kolaylaştıracak tedbirler alınmış ve kullandırılan kredilerde artış sağlanmıştır.

ü  KOSGEB’in bölgesel kalkınma destekleri kapsamında 2008-2010 döneminde 6.111 işletmeye ulaşılarak 661,3 milyon TL'lik kredi faiz desteği sağlanmış, hedef aşılmıştır. KOSGEB tarafından KGF A.Ş. aracılığıyla 2008-2012 döneminde toplam 503 işletmeye 193,7 milyon TL kefalet onayı verilmiş;  258,9 TL tutarında kredi hacmi yaratılmıştır.

ü  Ziraat Bankası Plan döneminde 2,5 milyar TL tarımsal kredi, 1,5 milyar TL ticari kredi kullandırmıştır.

ü  Halk Bankası 4.505 firmaya 32 milyon Avro, 49 milyon dolar ve 674 milyon TL kredi ile 32 milyon TL çiftçi kredisi kullandırmıştır.

ü  Kalkınma Bankası’nın kullandırdığı kredi 201,7 milyon TL’dir. Ayrıca GAP İdaresi ile birlikte proje havuzu çerçevesinde 5 büyük proje etüdü gerçekleştirilmiştir.

ü  AB-SELP II Programı kapsamında 26,3 milyon Avro’luk kredi kullanımı gerçekleştirilmiştir.

ü  Düşen göç rakamı ve artan yatırım talebi nedeniyle Bölge’de önümüzdeki günlerde vasıflı eleman sıkıntısı yaşanacağı düşünülmektedir. Bu nedenle İŞKUR aktif işgücü programları hazırlamış ve bu kurslara 106.960 genç katılmıştır.

Bölgenin kültür ve turizm varlıklarını koruyarak turizmi geliştirmek amacıyla işlev kazandırmaya yönelik birçok proje hayata geçirilmiştir. Bölgemizin asıl zenginliği olan bu alanı korumak, geliştirmek ve dünyaya sunmak önceliğimizdir.

ü  GAP İdaresi’nce “GAP Bölgesi Turizm Master Planı” yaptırılmıştır. Plan kararları doğrultusunda;

• Birecik Baraj Gölü Nehir Turizmi Projesi
• GAP Bölgesi Turizm Odaklı Tanıtım ve Markalaşma Projesi
• Birecik Baraj Gölü Aşağı Çardak Rekreasyon Alanının Oluşturulması Projesi
• Midyat Misafir Karşılama Merkezi Mimari Projesi

çalışmalarına 2013 yılında başlanacaktır.

ü  Edessa Arkeoloji Müzesi ve Haleplibahçe Mozaik Müzesi - Arkeopark yapımına başlanmıştır.

ü  Batman, Mardin, Kilis ve Diyarbakır Kültür Merkezleri hizmete açılmıştır. Şanlıurfa Kültür Merkezi özel olarak projelendirilmektedir.

ü  Cazibe merkezlerini destekleme programın kilit araçlarından birisi kültür ve tarih temelli turizmin geliştirilmesidir. Tahsis edilen 155 milyon TL ödeneğin büyük bir bölümüyle, Şanlıurfa Kale Eteği Düzenlemesi, Tarihi Kent Merkezinde Sokak İyileştirme, Diyarbakır Surlarının Renovasyon ve Restorasyonu gibi projeler uygulamaya geçirilmiştir.

ü  56 adet kültür varlığı eski eserin onarım çalışması yapılmıştır.

Eylem Planı kapsamındaki eğitim, sağlık, sosyal koruma gibi toplumsal gelişmenin temelini oluşturan alanlarda gerçekleştirilen yatırımlar, sosyal göstergelerde olumlu gelişmeler yaratmıştır.

Eğitim alanında;

ü  Okulöncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretimde toplam 13.313 derslik yapılmış, birçok ilde okullaşma oranları ülke ortalamasına yaklaşmıştır. Okul öncesi eğitimde hedef aşılmıştır.

ü  Plan döneminde 19.920 öğrenci kapasiteli pansiyon yapımı gerçekleştirilmiş, % 102,4 gerçekleşme ile hedef aşılmıştır.

ü  Bölge üniversitelerine Eylem Planı döneminde 1 milyar TL’nin üzerinde kaynak tahsis edilmiş; bu dönemde üniversiteler bünyesinde 10 Fakülte, 4 Yüksek Okul ve 2 Enstitü olmak üzere toplam 16 yeni bölüm açılmıştır.

ü  Bölge üniversitelerimizdeki öğrencilerimizin yurt ihtiyacını karşılamak üzere Eylem Planı’nda başlangıçta 4.000 öğrencilik 5 yurt inşaatının tamamlanması öngörülmüştür. Hizmete açılan 9 öğrenci yurdunun dışında 2.850 öğrencilik 5 yurt yapımı da devam etmektedir.

ü  2008-2012 döneminde 6.970 öğrencilik 9 öğrenci yurdu tamamlanmış ve Plan hedefi aşılmıştır.

ü  Bölge’de 3 teknopark kurulmuş ve faaliyete geçirilmiştir.

Sağlık sektöründe;

ü  GAP illerinde 2008 yılında % 78,8 olan hastanede doğum oranı, 2012 yılında % 95,5’e yükselmiştir.

ü  Anne ölüm oranı 2008 yılında yüz binde 38 iken, 2012 yılında yüz binde 18,7’ye yani yarısı düzeyine düşmüştür.

ü  Bebek ölüm oranı 2009 yılında binde 20 iken, 2012 yılı sonunda binde 9,9’a düşürülmüştür.

ü  2008-2012 döneminde hasta yatağı kapasitesi 2.833 artırılmış, 101 adet sağlık tesisi tamamlanmıştır.

ü  On bin kişiye düşen hasta yatağı 2007 yılında 13,9 iken 2011 yılında 17,8’e yükselmiştir. Bu artış nitelikli oda politikası da gözetilerek sağlanmıştır.

ü  Hastanelerimizde nitelikli oda sistemine geçilmeye başlanması ile sağlık hizmetlerinin sunumu ve kalitesi yükselmiş, buna bağlı olarak sağlık göstergelerinde de iyileşmeler gözlenmiştir.

ü  Koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerini güçlendirmek amacıyla ihtiyaç duyulan mobil hizmet araçları temin edilmiş, aile sağlığı merkezleri, sağlık ocakları ve KETEM’ler (Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi) kurulmuş, sağlık personelinin ve vatandaşların sağlık bilincini geliştiremeye yönelik eğitimler verilmiş ve hedef aşılmıştır.

ü  2007 yılında 2.916 olan uzman hekim sayısı 2011 yılında 4.459’a ulaşmıştır. Bu gelişme diğer sağlık personeli için de gözlenmiştir.

Sosyal koruma, yaşam kalitesi alanında;

ü  İlk defa Bölge’de uygulanmaya başlanan Sosyal Destek Programı (SODES) ile 2.751 proje desteklenmiş, faaliyet ve projelerle 1.247.906 kişiye ulaşılmıştır.

ü  Kadınlar, çocuklar, gençler, engelliler, yaşlılar gibi her kesimden insanımızın yaşam kalitesini yükseltmek ve toplumsal kalkınmaya katılımlarını sağlamak amacıyla 15 Merkez (Çocuk ve Gençlik Merkezi, Bakım ve Sosyal Rehabilitasyon Merkezli, Engelsiz Yaşam Merkezli, Yaşlı Dayanışma Merkezi, Toplum Merkezleri ve Sevgi Evleri gibi) hizmete açılmış ve çeşitli programlar düzenlenmiştir.

ü  Plan döneminde 15 adet yeni Çok Amaçlı Toplum Merkezi (ÇATOM) açılmış, bölgedeki ÇATOM sayısı 44’e ulaşmıştır. 1995-2012 dönemi itibariyle yaklaşık 220 bin kişiye ulaşılmış ve hedef gerçekleştirilmiştir.

ü  GAP illerinde yapımı planlanan 32.653 konutun 8.771’i tamamlanmış, 5.424’ü devam etmekte, 18.458’i ise proje/ihale aşamasındadır.

ü  Spor Genel Müdürlüğüne ait toplam 15 adet spor salonu, üniversitelere ait toplam 4 adet spor salonu, 2 adet futbol sahası ve 2 adet yarı olimpik kapalı yüzme havuzu tamamlanmıştır.

Bölgenin erişilebilirliğini, ticari ve ekonomik bütünleşmesini ve seyahat konforunu artırmak üzere ulaştırma yatırımlarına ağırlık verilmiştir.

ü  Gaziantep – Şanlıurfa Otoyolu, Şanlıurfa-Kızıltepe-Silopi Bölünmüş Yolu ve diğer bölünmüş yollar tamamlanarak trafiğe açılmıştır.  Batman Havaalanı Terminal Binası tamamlanmıştır. Şırnak Havaalanı’nın altyapısı bitirilmiştir.

ü  GAP Eylem Planı kapsamındaki 9 ilimizde bulunan 6.243 km yolun, 2.085 km’si bölünmüş yol (otoyollar dâhil) 4.158 km’si ise tek yol standardındadır. Plan kapsamında;

• Gaziantep-Şanlıurfa Otoyolu trafiğe açılmıştır
• 351 km uzunluğundaki Şanlıurfa-Kızıltepe-Silopi Bölünmüş yolunun 316 km’si BSK kaplamalı bölünmüş yol seviyesinde tamamlanmıştır
• Diyarbakır-Mardin bölünmüş yolunun (91 km) 70 km'si sathi kaplamalı, 21 km'si BSK kaplamalı bölünmüş yol seviyesinde tamamlanarak trafiğe açılmıştır
• Diyarbakır Çevre Yolu % 88,6 oranında BSK kaplamalı olarak tamamlanmıştır
• Diyarbakır-Siverek-Şanlıurfa yolunun (187 km) tamamı BY olarak trafiğe açılmıştır
• Gölbaşı - Adıyaman – Kâhta Yolunun tamamı (4 km’lik Ziyaret Varyantı hariç) bölünmüş yol olarak trafiğe açılmıştır

ü  Çobanbey Hudut Kapısı gar sahasındaki mayınları temizlenmiş, tarihi Çobanbey istasyonunun restorasyonu ve yeni gar binasının inşaatı tamamlanmıştır. Planda 250 km demiryolu yenilemesi öngörülmüş, 2012 yılı sonuna kadar yaklaşık 500 km yol yenilemesi tamamlanmış ve hedef aşılmıştır.

Bölgenin üretim faktörlerinin en verimli şekilde kullanımını gözetecek, katılımcılığı ve yerindenliği esas alan, uzun vadeli ve geniş perspektifli politika ve programlar uygulayacak kurumsal kapasitenin oluşturulması amacıyla Kalkınma Ajansları kurulmuştur.

ü  Karacadağ, İpekyolu ve Dicle Kalkınma Ajansları;  90 uzman ve 17 destek personeli ile merkez illerde ve her ilde yer alan “Yatırım Destek Ofisleri” ile teşkilatlanmış ve faaliyetlerini sürdürmektedir.

ü  Tüm ajanslarımız bölge planlarını hazırlamış, destek programları uygulamış, yerli ve yabancı yatırımcıları bölgeye çekme konusunda başarılı faaliyetler gerçekleştirmiş ve bölge girişimcisine yönelik eğitim ve destek programları uygulamıştır.

ü  Bu destek programları kapsamında; toplam 423 projeye 103,5 milyon TL hibe destek sağlanmıştır. Bu projelerin yaklaşık eş finansman tutarı yüzde 50 olup, 207 milyon TL kaynak harekete geçirilmiştir.

ü  Ajanslarımız GAP Eylem Planı’nın revizyonu çalışmalarında da gerek kurumsal kapasiteleri gerek oluşturdukları ağlar aracılığıyla çok önemli katkılarda bulunmuşlardır.

ü  Bakanlığımca koordine edilen 10. Kalkınma Planı çalışmaları kapsamında da bölge önceliklerinin ve taleplerinin iletilmesinde de her platformda bölgeyi temsil ederek görevlerini başarıyla yerine getirmiş, bölgenin sesi olmuşlardır.

ü  Tüm bu faaliyetlere ilave olarak Karacadağ Kalkınma Ajansı Valiliklerimizin de büyük destekleri ile Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde uygulanan Cazibe Merkezlerini Destekleme Programının koordinasyonunu üstlenmiş, bu kapsamda 2008-2010 döneminde 17 projeye 47,3 milyon TL destek sağlamıştır.

ü  Yatırım Destek Ofisleri’nin faaliyetleri kapsamında Karacadağ Kalkınma Ajansı 3.156, İpekyolu Kalkınma Ajansı 5.231, Dicle Kalkınma Ajansı da 3.096 yatırımcı/girişimci ile görüşmüş, bilgilendirme ve danışmanlık desteği sağlamıştır.

ü  2013 yılı Mali Destek Programları kapsamında Karacadağ 19 milyon TL’lik mali destek programına 276 başvuru, İpekyolu 19 milyon TL’lik mali destek programına 313 başvuru ve Dicle 25,3 milyon TL’lik mali destek programına 82 (başvurular devam etmektedir.) başvuru almış olup değerlendirme süreci devam etmektedir.

GAP İdaresi Başkanlığımız da bölgede önemli bir kurumsal kapasite oluşturmuş olup, Eylem Planı kapsamında model olabilecek, örnek projeler yürütmektedir.

ü  GAP İdaresi tarafından Yenilenebilir Enerji, Organik Tarım, Entegre Kırsal Kalkınma ve Kadın STK’ların Güçlendirilmesi projeleri yürütülmüş ve Bölge’deki tüm tarafların bu projelere katılımı sağlanmıştır.

ü  Bölge’nin yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği (YEEV) potansiyelini irdeleyen Eylem Planı hazırlanmıştır. Yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği konusunda bir dizi entegre pilot proje geliştirilmiş, fizibiliteleri tamamlanmış ve uygulamalara başlanmıştır. Projenin bu aşamasında; i) kamu binalarında enerji verimliliği tedbirlerinin alınmasına yönelik pilot uygulamalar, ii) güneş enerjili mikro sulama sistemlerine ilişkin demonstratif çalışmalar, iii) Enerji Verimliliği Danışmanlık Firmaları (EVD) ile yenilenebilir enerji alanında faaliyet gösteren firmaların Bölge’de kurulmasını kolaylaştıracak Kuluçka Merkezi ve Ortak Kullanım Laboratuarı’nın kurulumuna ilişkin faaliyetler, ile iv) Harran Üniversitesi-Danimarka Teknoloji Enstitüsü İşbirliği faaliyetleri yürütülmektedir.

ü  Bölge genelinde kırsal kalkınmaya yönelik koyunculuk, su ürünleri, sulama, arıcılık, spor tesisleri, eko turizm güneş enerjisi, jeotermal su etüdü vb konularda model veya örnek nitelikte yaklaşık 100 proje desteklenmiştir. Bununla birlikte Entegre Kırsal Kalkınma Projesi kapsamında, Stratejik Planlama çalışması tamamlanmış, seçilen 18 ilçede Alt Bölge Kırsal Kalkınma Raporları hazırlanmış ve uygulamaya konmuştur.

ü  Bölge’de organik tarım uygulamalarının geliştirilmesi amacıyla Organik Tarım Küme Geliştirme Projesi ile Değer Zinciri Analiz Raporu ve Küme Geliştirme Yol Haritası tamamlanmıştır. Bu çerçevede uygulanacak 5 projenin fizibilite çalışmaları devam etmektedir. Söz konusu projelerden birisi olan, Kilis ilinde yürütülen “Organik Zeytin ve Zeytinyağının Değerlendirilmesi Projesi” ile pazarlama ve markalaşma çalışmaları gerçekleştirilecektir. Ayrıca; GAP Organik Tarım Portalı tamamlanmış ve "Stratejik Planlama ve Yerel Ekonomik Kalkınma ve Kümelenme" konularında eğitimler verilmiştir.

Değerli basın mensupları,

Mevcut GAP programımız tamamlanmış olsa da gerçekleştirilen tüm icraatların kalıcılığını sağlamak ve yenilikçi, sürdürülebilir, ekonomik ve toplumsal gelişmeyi hızlandırıcı, istihdam artırıcı yeni programlarla GAP kalkınma sürecini sürdürülebilir kılmak üzere 2014-2018 yıllarını kapsayacak şekilde GAP Eylem Planı’nı revize edeceğiz.  Ön hazırlıkları tamamlanan Revize GAP Eylem Planı ile;

• modern sulama tekniklerinin uygulanması
• ulaşım ve konut altyapısının üst standartlara çıkarılması
• rekabetçi ürün türlerine geçiş
• pazarlama olanaklarının genişletilmesi
• insan kaynakları ve kurumsal kapasitelerin geliştirilmesi
• doğal ve kültürel dokunun değerlendirilmesi

gibi ekonomik kalkınma ve sosyal gelişmeyi kolaylaştırıcı politikaları daha gelişmiş bir altyapı ve kurumsal kapasite ile uygulayarak bölgenin rekabet gücünü artırmayı hedeflemekteyiz.

Revize GAP Eylem Planı'nın yeni hedefleri, yeni çalışma takvimleri oluşturulduktan sonra en kısa sürede bunları siz değerli basın mensuplarımızla da paylaşacağız. Başta bu süreç boyunca yanımızda olan siz değerli basın mensupları olmak üzere tüm katılımcılara teşekkür eder, saygılar sunarım" dedi.

Toplantı, Bakan Yılmaz’ın açıklamalarının ardından GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Sadrettin Karahocagil’in yaptığı sunum ile devam ederken, soru cevap ve değerlendirme bölümleri ile son buldu.