DİB 2022 Kurban Tebliği Resmi Gazetede Yayımlandı

Cumhurbaşkanlığı (Diyanet İşleri Başkanlığı)'ndan: 
2022 YILI KURBAN HIZMETLERININ UYGULANMASINA DAİR TEBLIĞ
BIRINCI BÖLÜM
Başlangıç Hükümleri
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı; kurban kesmek isteyen vatandaşlanmızın kurbanlarını dini hükümlere, sağlık şartlarına ve çevre temizliğine uygun olarak hayvana en az acı verecek şekilde kesmelerine veya vekâletle kestirmelerine yardımcı olunması, kurban satış ve kesim yerlerinin belirlenmesi, kesim yapacak kişilerin eğitilmesi, alınacak tedbirler ve bu konulara ilişkin diğer hususlan düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Tebliğ; 2022 Yılı Kurban Bayramı'nda ve 2023 Yılı Kurban Hizmetlerinin Uygulanmasına Dair Tebliğ yürürlüğe girinceye kadar kesilecek kurbanlarla ilgili esaslan, alınacak tedbirleri ve bu konulara ilişkin diğer hususlar! kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Tebliğ, 22/6/1965 tarihli ve 633 sayılı Diyanet İşleri Başkanlığı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 24/10/2001 tarihli ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Kararı ve 18/8/2002 tarihli ve 24850 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4- (1) Bu Tebliğde geçen;
a)    Başkanlık: Diyanet İşleri Başkanlığını,
b)    Hayvansal atık: Kurban faaliyetlerinden kaynaklanan her türlü hayvan kökenli atığı,
c)    Karar: 24/10/2001 tarihli ve 2001/3214 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Kararı,
ç) Komisyon: Illerde vali veya görevlendireceği bir vali yardımcısının, ilçelerde ise kaymakamın başkanlığında, Müftülük, İl/İlçe Sağlık Müdürlüğü, il/Ilçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü, Belediye ve Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Kurban Hizmetleri Komisyonunu,
d)    Kurban: ibadet maksadıyla belirli bir vakitte, belirli şartları taşıyan hayvanı usulünce kesmeyi ve bu amaçla kesilen hayvanı,
e)    Kurul: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı ile Türkiye Diyanet Vakfı temsilcilerinden oluşan Bakanlıklararası Kurban Hizmetleri Kurulunu,
f)    TÜRKVET: Sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi türü hayvanların, işletmelerin ve yetiştiricilerin kayıt altına alındığı veri tabanını,
g) Yönetmelik: 18/8/2002 tarihli ve 24850 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Kurban Hizmetlerinin Diyanet İşleri Başkanlığınca Yürütülmesine Dair Yönetmeliği,
ğ) Yönetim planı: Bu Tebliğe esas faaliyetler sırasında oluşacak hayvansal atık ile diğer atıkların miktarı, toplanması, taşınması, geri kazanılması ve bertaraf edilmesine ilişkin hususlan içeren planı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM 
Kurban Hizmetleri Komisyonlarının Çalışmaları
Komisyonların çalışmaları
MADDE 5- (1) Komisyonlar tarafından aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a)    Karar, Yönetmelik ve bu Tebliğ hükümleri çerçevesinde 9/7/2022 tarihinde başlayacak olan Kurban Bayramı münasebetiyle Komisyon üyeleri, yükümlülüklerini yerine getirme noktasında gerekli tedbirleri alır.
b)    Şehirlerde ihtiyacı karşılayacak sayıda ve kapasitede kurban satış ve kesim yerleri ile adaklık kesim yerleri tesis edilir.
c)    Kurbanların kesim yerlerinde kesilmesi için gerekli tedbirler alınır.
ç) Kurban satış ve kesim yerleri birbirine yakın yerlerde planlanır. Planlama yapılırken çevre ve insan sağlığına zarar vermemek için olası çevresel riskler dikkate alınır.
d)    ihtiyaç duyulması halinde gerekli önlemlerin alınması şartıyla pazar yerleri kurban kesim yerine dönüştürülebilir.
e)    Kurban satış ve kesim yerlerine ulaşımın kolay sağlanması için yerel yönetimlerce gerekli tedbirler alınır.
f)    Kurban satış ve kesim yerleri, çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileyecek durumlardan anndınlır. Ayrıca kurban satış ve kesim yerlerinde gerekli sıhhi tedbirler alınır.
g)    Kurban satış yerleri etrafı branda ile çevrili, üstü kapalı ve insanlann sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanır.
ğ) Kesim yerleri; genel sağlık şartlarına uygun, dezenfekte edilebilir, zemininde su biriktirmeyen, yeteri derecede aydınlatma ve havalandırması bulunan mekânlardan seçilir. Aynca insanların sosyal ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde hazırlanır.
h)    Kesim alanı ve çevresinde, evcil ya da sokak hayvanlannın girmesine engel olunacak şekilde önlemler alınır.
1) Kurbanlar, kesim yerlerinde kesilip parçalandıktan sonra etlerin hemen teslim edilmesi sağlanır, bu sağlanamadığında gerekli saklama koşulları oluşturulur.
i)    Kesim yerlerinden kaynaklanacak atık suların doğrudan alıcı ortama verilmesini engelleyici tedbirler alınır.
j)    Kesim yerlerinde kesilen hayvanların deri ve sakatatının zayi olmadan değerlendirilmesi hususunda gerekli tedbirler alınır.
k)    İl ve ilçelerdeki kurban satış ve kesim yerlerinin açık adresleri Din Hizmetleri Yönetim Sistemine (DHYS) 17/6/2022 Cuma günü mesai bitimine kadar müftülüklerce girilir.
1) Halk Eğitim Merkezlerinde 20 saatlik "Kurban Kesim Eleman!" yetiştirme ve geliştirme kursu düzenlenir.
 
m)    Kesim yerlerinde, Komisyon üyesi kurum ve kuruluşlardan yeterli sayıda personel görevlendirilir ve ücretleri, Kurban Komisyonu hesabından ödenir.
n)    Bayram günlerinde trafikte oluşan yoğunluk dikkate alınarak kurban satış ve kesim yeri gazergâhında ulaşımı kolaylaştıracak tedbirler alınır.
o)    Kesim yerlerinde kesimlerin daha düzenli yapılması, zaman kaybının ve karmaşanın önlenmesi, COVID-19 bulaşma riskini en aza indirmek için randevu sistemi uygulanır. Kesim işlemlerinin bayramın ilk gününde yoğunlaşmaması için gerekli tedbirler alınır.
ö) "Vekâletle Kurban Organizasyonu" konusunda bilgilendirme yapılır.
p)    Kesim yerlerinde, "Kasaplık Belgesi" veya "Kurban Kesim Eleman!" kurslanndan alınmış "Kurs Bitirme Belgesi" ve "Hijyen Eğitimi Belgesi" olanlar görevlendirilir.
r)    Kurban satış yerleri, İstanbul ilinde Kurban Bayramı'ndan 15 gün önce, diğer illerde ise Kurban Bayramı'ndan 1 ay önce hazır hale getirilir ve bu tarihten önce kurbanlık hayvan girişine izin verilmez.
s)    Satış ve kesim yerlerinde belediyeler gerekli tedbirleri alır.
ş) Kesim yerine götürülürken, araca bindirilirken, araçtan indirilirken ve kesilirken kurbanlık hayvanlara eziyet edenlere 19 uncu maddede belirtilen cezalar uygulanır.
t)    ilçe Kurban Komisyonu, raporunu 12/8/2022 Cuma günü mesai bitimine kadar İl Kurban Komisyonuna iletir. İl Kurban Komisyonu, ilçelerden gelen raporlarla kendi raporunu değerlendirip birleştirerek 26/8/2022 Cuma günü mesai bitimine kadar Din Hizmetleri Yönetim Sistemine (DHYS) kaydeder.
u)    Kurban satış ve kesim yerlerinde COVID-19 salgını sebebiyle Komisyonlar, İl Pandemi Kumlu ile işbirliği içerisinde gerekli tedbirleri alır.
ü) COVID-19 salgını ile mücadele çalışmalan çerçevesinde salgının seyrine göre Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenecek güncel önlemlere uyulur.
Bilgilendirme çalışmaları
MADDE 6- (1) Bilgilendirme kapsamında aşağıdaki çalışmalar yapılır:
a)    İl ve ilçelerde hazırlanan kurban satış ve kesim yerlerinin bilgileri, 9/6/2022 tarihinden itibaren Kurul ve Komisyon üyesi kurum ve kuruluşların web sayfalarında yayınlanır.
b)    Kurban ibadetinin dini ve toplumsal boyutları hususunda bilgilendirme yapılır.
c)    Başta kist hidatik, şarbon, bruselloz, kınm kongo kanamalı ateşi, tüberküloz gibi hayvanlardan insanlara geçen hastalıklar olmak üzere toplum ve çevre sağlığı, etin usulüne uygun işlenmesi, pişirilmesi, tüketilmesi, sakatatın çöpe atılmaması, evcil ve yabani hayvanlara verilmemesi ve benzeri konularda vatandaşlar aydınlatılır. Ayrıca COVID-19 nedeniyle dikkat edilmesi gereken kurallar özenle hatırlatılır. Zoonotik hastalıklar ve COVID-19 ile ilgili bilgilendirici tabelalar hayvan satış yerleri ve hayvan kesim yerlerinde uygun alanlara asılır.
ç) Kasaplar; su geçirmeyen önlük, maske, eldiven, su geçirmez çizme kullanmalıdır. Her hayvan kesiminden sonra, eldiven değiştirilmeli, kesim aletleri yıkanmalı ve dezenfekte edilmelidir.
d)    Kurban kesen ve hayvanı yüzerek et taksimi yapan kimselerin etle temas eden uzuvlannda yara olmaması, bu durumda olanların kesim, yüzme ve et taksimi işini yapmaları zorunlu ise hijyenik eldiven kullanmaları, elde yara olduğu halde eldiven kullanmadan kesim
 
işlemi yapılmışsa bu etlerin çok iyi pişirildikten sonra tüketilmesi hususunda vatandaşlar bilinçlendirilir.
e)    Kurban olarak satın alınacak hayvanların (sağlıklı, besili, veteriner sağlık raporu/hayvan pasaportu/nakil belgesi olan) Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen koruyucu aşılan yapılmış ve TÜRKVET kayıt sisteminde kayıtlı olanlardan seçilmesi, gebe ve damızlık değeri yüksek dişi hayvanların kurbanlık olarak kesilmesinin önlenmesi, kurban edilmesi uygun olan hayvanlardan öncelikle erkek olanların tercih edilmesi gerektiği hatırlatılır.
f)    Kurban olması dinen sakınca!' olan hayvanlar kurban satış yerlerine getirilemez. Kurban olarak kesilecek hayvanlar; koyun, keçi, sığır, manda ve deve olup bunların dışındaki hayvanlar kurban olarak kesilemez. Kurbanlık hayvanın yaşı hususunda karnen yıl esas alınır. Kurban olabilmesi için kurbanlık hayvanın; deve için 5, sığır ve manda için 2, koyun ve keçi için 1 yaşını doldurması gerekir. Ancak koyun, semizlik ve gösteriş olarak bir yaşındakilerle aynı olursa altı ayını tamamladıktan sonra da kurban edilebilir.
g)    Kesilecek hayvanın, dini açıdan kurban olmaya engel bir kusurunun bulunmaması gerekir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, organları tam ve besili olması gerekir. Kurbana engel olan kusurlar, hayvanın emsali arasında kıymetini azaltan kusurlardır.
ğ) Koyun ve keçi gibi küçükbaş hayvanlardan her biri yalnız bir kişi adına kurban edilir. Deve ve sığır gibi büyükbaş hayvanlar ise bir kişiden yedi kişiye kadar ortak olarak kurban edilebilir. Kurbanın dini hükümleri ile ilgili hususlarda Din İşleri Yüksek Kurulu'nun fetvaları esastır.
h)    Kurban satış yeri görevlileri tarafından yapılacak kontrollerde belgesiz, sağlık durumu iyi olmayan, özellikle büyükbaş hayvanlarda 2 yaşını doldurmamış (kapak atmamış), kurban vasfı taşımayan hayvanların kurban satış yerine alınmayacağı ve satışına izin verilmeyeceği ve aykırı durumlarda yasal işlem başlatılacağına ilişkin, çadır ya da padokları kiralama yetkisine sahip kurban satış yeri yetkilileri tarafından hayvan sahibi ya da çadır sahibinden, bu Tebliğin ekinde bulunan (EK-4) "Kurban Satış Yeri Taahhütnamesi" alınarak arşivlenir. Yapılan denetimlerde kurban için uygun olmayan hayvanlar bulunduğu tespit edilirse ilgili hayvanlar (X) işaretiyle işaretlenir. Kurban satış yerinin muhtelif yerlerine (X) işareti taşıyan hayvanların kurban olmaya uygun olmadığına dair bilgilendirme afişleri asılır.
1) Ticaret Borsalarında olduğu gibi canlı hayvan alım ve satımlarında tokluk firesi düşülmesi konusunda satıcılar ve vatandaşlar mutat usullerle bilgilendirilir.
i)    Şap Hastalığı ve Koyun Keçi Vebası Hastalığı ile mücadele kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığınca alınan tedbirler gereğince Trakya'ya damızlık ve besilik hayvan sevki yasaktır. Sadece İstanbul'un Avrupa yakasına kurbanlık hayvan sevkinin Tarım ve Orman Bakanlığınca yayımlanan 2020/06 sayılı Şap Hastalığına Duyarlı Hayvanların Korunmuş Bölgelere Sevklerinde Uygulanacak Prensipler Genelgesi ve 2021/04 sayılı Koyun Keçi Vebası Hastalığından Korunmuş Bölge ilan Edilen Trakya'ya Yapılacak Küçükbaş Canlı Hayvan Sevkleri Genelgesinde belirlenen kriterler çerçevesinde yapılacağı ve Avrupa yakası dahil İstanbul'a 24/6/2022 tarihinden itibaren kurbanlık hayvan girişine izin verileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
j)    Bu Tebliğin ekinde yer alan (EK-1) "Duyuru" ve (EK-2) "Duyuru - Kurban Olarak Kesilen Sığır Cinsi Hayvanların Kulak Küpeleri ve Pasaportlan ile Koyun ve Keçi Türü Hayvanların Kulak Küpeleri" duyuruları, cami ilan panoları ile kurban satış ve kesim yerlerine asılmak suretiyle ilgililer bilgilendirilir.
 
k) Tarım ve Orman Bakanlığına hazırlanarak kullanıma açılan "TÜRKVET" isimli mobil uygulama üzerinden küpe numarası girilerek kurbanlık hayvanların ırk, cinsiyet ve yaş bilgilerinin sorgulanabileceği konusunda vatandaşlar bilgilendirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
Hayvan Hareketlerinde Uyulacak Esaslar
Salgın hastalıklar açısından dikkat edilecek hususlar
MADDE 7- (1)Hayvanların pazarlarda ve özellikle satılmayanların geri dönüşlerinde herhangi bir risk taşımaması için sevk öncesi düzenlenecek Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporlannda, Tarım ve Orman Bakanlığının 2022 yılı Hayvan Hastalıklan ile Mücadele ve Hayvan Hareketleri Kontrolü Genelgesi ve diğer talimatlannda belirtilen koruyucu aşılamalara ilişkin hükümlere göre hareket edilir. Kurban satış yerlerine girişlerde bu belgeler mutlaka kontrol edilir.
(2)    Kurbanlık hayvan yetiştiren işletmelerdeki büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar, salgın hastalıklar yönünden kontrol edilir. Hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi, geçici kurban satış ve kesim yerlerinin resmi ve belediye veteriner hekimlerince yapılan kontrol ve denetimleri sıklaştınlır.
(3)    Veteriner Sağlık Raporu düzenlenmeden önce resmi veteriner hekimlerce kurbanlık hayvanların muayene ve kontrolleri yapılarak sadece sağlıklı hayvanların sevklerine müsaade edilir. Satılmayan hayvanların geri dönüşlerinde Veteriner Sağlık Raporu alınması hususunda yetiştiriciler bilgilendirilir. Bulaşıcı hastalığa yakalanmış veya hastalık şüphesi olan hayvanlara 11/6/2010 tarihli ve 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu ile aynı Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve talimatların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
(4)    Sevk öncesinde hayvanların klinik muayenesi yapılır. Muayenede zoonotik hastalıklar dahil tüm hayvan hastalıkları yönünden değerlendirme yapılır. Hasta ya da hastalık şüphesi olan hayvanların sevkine izin verilmez. Sağlıklı olduğu tespit edilen hayvanların sevk oldukları ve sevk edilecekleri yerin, hayvan hastalığı şüphesi ya da mihrakı nedeniyle oluşturulmuş koruma ve gözetim bölgesi olmaması durumunda, hayvanların sevkine müsaade edilir.
(5)    Kurbanlık hayvanlar, Yurtiçi Veteriner Sağlık Raporu düzenlenmeden önce, kınm kongo kanamalı ateşi hastalığının taşıyıcısı olan keneler yönünden; özellikle hastalığın görüldüğü il ve ilçelerde dikkatli bir şekilde muayene edildikten ve gerekli tedbirler alındıktan sonra sevk edilir.
(6)    Hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi ve geçici kurban satış yerlerinde hastalık bulaştırma riskinin ortadan kaldırılması için hayvanların ilk çıkış yerlerinde Veteriner Sağlık Raporu düzenlenirken uygulanan koruyucu aşılama ve bağışıklık süreleri dikkate alınır ve satış yerlerine girişlerde de bu bilgiler kontrol edilir.
(7)    İstanbul iline kurbanlık hayvan girişleri 24/6/2022 tarihinden itibaren başlayacaktır.
(8)    Hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi ve geçici kurban satış yerleri, kesim yerleri ile nakil araçlarının temizlik ve dezenfeksiyonu aksatılmadan yapılır. Görevlilerce dezenfeksiyon kayıtları tutulur ve kontrollerde gösterilir.
 
(9) Hayvan nakil araçlarında kullanılmak üzere hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi ve geçici kurban satış yerlerinde temiz altlık bulundurulur. Nakil sonrasında araçlarda bulunan aldık ve gübreler hayvan hastalıklarını bulaştırma riskinin yok edilmesi açısından güvenli bir şekilde bertaraf edilir. Bunların gübre olarak arazide kullanılmasına izin verilmez.
Kurbanlık hayvan sevkleri ile ilgili alınacak önlemler
MADDE 8- (1) iller arası sevk edilecek kurbanlık hayvanlar için Veteriner Sağlık Raporu düzenlenmeden önce usulüne uygun bastırılmayan, silintili ve okunaksız olan pasaportlar/nakil belgeleri işleme konulmaz.
(2)    Küpelenerek tanımlanmamış, veri tabanına kaydedilmemiş, yanlarında pasaportlan/nakil belgeleri bulunmayan büyükbaş ve küçükbaş hayvanların sevklerine izin verilmez.
(3)    Kurbanlık olarak sevk edilecek hayvanlar için Veteriner Sağlık Raporu düzenlenmeden önce kulak küpe numaraları TÜRKVET'ten mutlaka kontrol edilerek hayvanların veri tabanındaki bilgileriyle uyum gösterip göstermediği kontrol edilir.
(4)    Bu Tebliğ kapsamında Komisyon tarafından belirlenen geçici kurban satış yerleri İl Tarım ve Orman Müdürlüğünce TÜRKVET' e kaydedilir. Kurbanlık olarak Veteriner Sağlık Raporu verilen sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi türü hayvanların, gideceği il/ilçenin geçici kurban satış yerlerine veri tabanında nakilleri yapılır. Hareketin tamamlanması için yarış işletmesinin bağlı bulunduğu il/ilçe müdürlüğü tarafından veteriner sağlık raporu/pasaport/nakil belgesi kontrol edildikten sonra uygun olanlar için yarış hareketi onaylanır.
(5)    5996 sayılı Kanuna dayanılarak yayımlanan Şap Hastalığının Kontrolüne ilişkin Yönetmelik ve 2020/06 sayılı Şap Hastalığına Duyarlı Hayvanların Korunmuş Bölgelere Sevklerinde Uygulanacak Prensipler Genelgesinde belirtilen şartları sağlayan kurbanlık hayvanların kurban bayramından 15 gün önce sadece İstanbul ili Avrupa yakasında bulunan geçici kurban satış ve kesim yerlerine sevkine izin verilir. Bunun dışında Trakya'da bulunan diğer illere büyükbaş ve küçükbaş damızlık, besilik ve kurbanlık hayvanların sevkine izin verilmez.
Kurbanlık hayvanların yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması ile ilgili hususlar
MADDE 9- (1) Nakil araçları hayvanların güvenli bir biçimde sevklerini sağlamak amacıyla, üzerleri hava şartlarına uygun ve hayvanlara yeterli hava sağlayacak şekilde kapatılır. Ayrıca kapaklar sağlam ve hayvanların atlama ve kaçmalarını engelleyecek şekilde olur.
(2)    Nakil araçlanna dışarıdan görülecek şekilde, hayvan nakledildiğini belirten levhalar asılır.
(3)    Araçlarda hayvanların hacimlerine ve planlanan yolculuğa uygun yeterli alan ve yükseklik olması sağlanır. Yükleme yapılmadan önce araçların temizlik ve dezenfeksiyonu yapılır, araçların taban döşemeleri üzerine en az 2 cm kalınlığında yataklık, sap, saman, talaş ve benzeri maddeler serilir.
(4)    Hayvanların nakil vasıtalarına aşırı yüklenmelerine, nakliye sırasında yaralanma veya gereksiz yere acı çekmelerine neden olabilecek nakil vasıtaları ile sevklerine izin verilmez.
(5)    Kurbanlık hayvan nakillerinde, hayvan refahı kurallarına uyulur.
 
Kurbanlık hayvanların sevkleri sırasında yapılacak kontroller
MADDE 10- (1) Kurban Bayramı öncesinde kurbanlık hayvanların sevklerinin kontrol ve denetimi açısından İl/İlçe Emniyet Müdürlüğü, Jandarma Komutanlığı ve Belediye Zabıtası ile sıkı işbirliği ve koordinasyon sağlanarak, belgesiz hayvan hareketlerine karşı düzenlenen yol kontrol ve denetimlerinin sayısı artırılır.
(2)    İstanbul (Yavuz Sultan Selim Köprüsü - Riva ve Çamlıca Hayvan Sevk Kontrol Noktaları), Çanakkale (1915 Çanakkale Köprüsü ve Lapseki Merkez İskelesi) ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı uhdesinde bulunan Yol Kenan Denetim Istasyonlarında güvenlik güçleriyle gerekli koordinasyon sağlanarak, kurbanlık hayvan sevklerinde daha etkin denetim ve kontrol yapılabilmesi için İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince 9/6/2022 tarihinden itibaren yol kontrollerinde resmi veteriner hekim/veteriner sağlık teknisyeni/teknikeri görevlendirilmesi yapılır. Ihtiyaç duyulması halinde Kurban Hizmetleri Komisyonu Kararı ile yeni denetim noktaları belirlenir.
(3)    Yol kontrol ve denetimleri sırasında, nakil vasıtalarında hayvanların acı çekmelerine neden olabilecek şekilde aşırı yükleme ile hasta hayvanların bulunduğu tespit edilirse bu araçlar sevkten alıkonur ve 5996 sayılı Kanuna göre işlem yapılır.
Kurban satış yerlerine yönelik alınacak önlemler
MADDE 11- (1) Hayvancılık işletmelerinden doğrudan yapılan satışlar hariç kurbanlık hayvanlar; canlı hayvan borsası, hayvan toplama ve satış merkezi, hayvan pazarı, canlı hayvan borsası, hayvan park ve panayırlarının yanı sıra Komisyonlarca alınan kararlar doğrultusunda belirlenen kurban satış yerlerinde ve özel kurban kesimi yapılacak işletmelerde alınıp satılır. Önceden belirlenen yerler dışında, kurbanlık hayvan alım ve satımlanna müsaade edilmez. Bu konuda yetiştiriciler ve satıcılara Komisyonlarca bilgilendirme yapılır.
(2)    Kurban satış yerlerine getirilen hayvanların il içi hareketlerinde pasaport/nakil belgesi, iller arası hareketlerinde ise veteriner sağlık raporlara, pasaport/nakil belgeleri kontrol edilerek, belgeleri tam olanların girişine izin verilir. Sığır Cinsi Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine ve Koyun ve Keçi Türü Hayvanların Tanımlanması, Tescili ve İzlenmesi Yönetmeliğine göre küpelenmemiş ve kayıt altına alınmamış hayvanların kurban satış yerlerine girişlerine müsaade edilmez.
(3)    Kurban satış yerlerine 6 ncı maddenin birinci fikrasımn (h) bendinde belirtilen hususlara uymayan, ayrıca küpesiz ve belgesiz hayvan girişleri önlenir.
(4)    Kurban satış yerlerinde Komisyonlarca belirlenecek yeterli sayıda resmi/belediye/serbest veteriner hekim, belediye zabıtası ile din görevlilerinden oluşan "Kurban Kontrol ve Denetim Birimi" kurulur. Bu birimde görev yapacak serbest veteriner hekimler, Veteriner Hekim Odaları ile işbirliği yapılarak belirlenir.
(5)    Kurban satış yerleri belediyelerce her gün sabah ve akşam temizlenir, ayrıca etkin dezenfektan maddeler kullanılarak dezenfekte edilir.
(6)    Kurban satış yerlerinde farklı coğrafi bölgelerden hayvanlar bir araya geldiği ve satılamayan hayvanların geri dönüşlerinde hastalık bulaştırma riski bulunduğundan dolayı, satış yerlerine gelen hayvanlar giriş ve çıkışlarda bulaşıcı hastalıklar yönünden kontrol edilerek hastalıklı hayvanların nakline izin verilmez.
(7)    Bu Tebliğin ekinde yer alan (EK-5) "Kurban Satış Yerleri Kontrol Formu" ve (EK-6) "Kurban Kesim Yerleri Kontrol Formu" her kurban satış ve kesim yeri için Komisyonca
 
belirlenen denetçilerce doldurulur. 100 tam puan üzerinden yapılacak değerlendirmelerde 60 ve üstü puanla değerlendirilen yerler için "uygunluk belgesi", 60 puan altıyla değerlendirilen yerler için "uygunsuzluk belgesi" düzenlenir. Uygunsuzluk belgesi düzenlenen kurban satış ve kesim yerlerinin girişlerine "Standartlara Uygun Değildir" yazısı asılır ve Kurban Bayramım ilk gününe kadar şartlarını düzelterek puanını 60'a çıkarmadığı takdirde Komisyonca belirlenen ceza ile tecziye edilir.
Kurbanlık hayvanların kesiminde ve kesim yerlerinde dikkat edilecek hususlar
MADDE 12- (1) Kurbanlık hayvanlar, Tarım ve Orman Bakanlığından şartlı onay/onay belgesi almış kesimhaneler ile Komisyonlann belirlediği kesim yerlerinde "Kasaplık Belgesi" veya Kesim Elemanı Yetiştirme ve Geliştirme Kurslanndan alınmış "Kurs Bitirme Belgesi" olanlar tarafından; köylerde ve belirlenmiş kesim yeri bulunmayan yerlerde ise cadde, sokak ve parka bakmamak kaydıyla kendi bahçelerinde usulüne uygun olarak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde ehil kişilerce kesilir.
(2)    Cadde, sokak ve park gibi kamusal alanlarda kurbanlık hayvan kesimleri yapılamaz.
(3)    Kesim yerleri; resmi ve belediye veteriner hekimleri, belediye zabıta ekipleri ile din görevlileri işbirliğinde etkin olarak denetlenir ve kontrol edilir.
(4)    Kesim yerlerindeki atıkların çevre kirliliğine sebep olmaması için gerekli önlemler alınır.
(5)    Kesilen hayvanlara ait hastalıklı organlar, kesim sırasında oluşan hayvansal atıklar, kist hidatik ve diğer zoonotik hastalıkların bulaşma riskine karşı hayvan atıkları (karaciğerler, akciğerler ve benzerleri) kesinlikle evcil ve yabani hayvanlara verilmez.
(6)    Belediye ve/veya muhtarlıkça çevre ve toplum sağlığı dikkate alınarak temizlik yaptınlır.
Kulak küpesi ve pasaportların toplanması ve kayıtlarının silinmesi
MADDE 13- (1) Kurban satış yerlerinde sığır cinsi hayvan satışlarında satıcı, kesilen hayvanların kayıtlardan düşülmesi maksadı ile bu hayvanların kurbanlık olarak satıldığını belirterek hayvan pasaportlannın ilgili kısımlannı kesim tarihinden itibaren 7 gün içinde en yakın ilıllçe Tarım ve Orman Müdürlüğüne teslim eder.
(2)    Kesimhanelerde kesilen kurbanlık sığır cinsi hayvanlar ile koyun ve keçi türü hayvanlarm kulak küpeleri Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar gereğince imha edilir, kesilen hayvanların veri tabanından düşümleri yapılır.
(3)    Komisyonun belirlediği yerler dışında ve köylerde kesilecek kurbanlık sığır cinsi hayvanların kulak küpeleri ve pasaportlarmın, koyun ve keçi türü hayvanların ise kulak küpelerinin toplanarak veri tabanından düşümlerinin sağlanabilmesi yönünden İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlükleri, kendi yetki ve sorumluluk sahalarındaki mahalle ve köy muhtarları ile bir bilgilendirme toplantısı düzenler ve bu konuda muhtarlara yazılı tebligat yapar.
(4)    il/ilçe Tarım ve Orman Müdürlüklerince kendilerine teslim edilen kulak küpeleri, pasaportları ve kulak küpe numaralannın listesine istinaden kurbanlık olarak kesilen hayvanların veri tabanından düşümleri yapılır.
 
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM 
Kurban Hizmetleri Kapsamında Alınacak Çevresel Önlemler
Çevre kirliliğine karşı önleyici tedbirler
MADDE 14- (1) Büyükşehirlerde büyükşehir belediyeleri, diğer yerlerde belediyeler ve il özel idareleri tarafından ilgili Karar, Yönetmelik, Tebliğ, Kurul kararlan ve 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun ilgili maddelerinin ilgili taraflarca uygulanmasında koordinasyonun sağlanması maksadıyla, 15 inci maddede belirtilen hükümler çerçevesinde kurban satış ve kesim yerlerinde çevre kirliliğini önleyici tedbirleri de içeren bir yönetim planı hazırlanarak Komisyona sunulur ve uygulanır.
Kurban satışı ve kesimi yapılacak yerlerin fiziksel özellikleri ve uyulması gereken kurallar
MADDE 15- (1) Mevcut hayvan pazarları ve borsaların dışında Komisyonlarca nüfus yoğunlukları dikkate alınarak şehirlerin ana girişlerinde ve uygun diğer alanlarında kurban satış yerleri belirlenir. Hayvan satış alanının etrafı sınırlandınlmah, insan kalabalığını önlemek için hayvan ve insanların giriş-çıkışına uygun kontrollü kapılar oluşturulmalıdır. Hayvan satış yerleri içinde uygun yönlendirmeler yapılmalıdır. Hayvanların şehir merkezlerin girişlerine ve belirlenen satış yerlerinin dışındaki diğer yerlerde satışına müsaade edilmez.
(2)    Hayvan satış alanının giriş kapılarına ve uygun yerlerine, COVID-19'dan korunma önlemleri ile ilgili bilgilendirici kuralların olduğu tabelalar asılmalıdır. Bu bilgilendirme tabelalarında; en az 2 metre olacak şekilde fiziki mesafenin korunması, maske takma, el hijyeni ve elle temas (tokalaşma) yapılmaması uyarıları yer almalıdır. Hayvan satış alanlarında, satıcılar ve müşteriler maskesiz dolaşmamalıdır.
(3)    Su, elektrik, kanalizasyon veya fosseptik çukuru ve benzeri alt yapısı olan yerler hazırlarım
(4)    Kesim yerlerinin tabanı beton, beton asfalt ve benzeri sızdırmaz malzemeden olur.
(5)    Kurban satış ve kesim yerlerinde, mescit, su, tuvalet, kapalı oturma yeri ve benzeri ihtiyaçlann karşılanacağı yerler ile hayvanların taşındıklan araçlara bindirilmesine ve araçlardan indirilmesine uygun rampalar yapılır.
(6)    Hayvanlar, zemini temiz ve kuru, etrafı ve üstü kapalı alanlarda, büyükbaş hayvanlar uzun ipli yular ile muhafaza edilir.
(7)    Kesim yeri için tazyikli suyla yıkama imkânına sahip, zeminde gerekli ızgara sistemi bulunan mekânlar seçilir, atık sular çevreye bırakılmaz, yeterli miktarda aydınlatma ve havalandırma sağlanır.
(8)    Hayvan dışkıları ve benzeri atıklar sızdırmaz, dayanıklı, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında konulur, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı iyice bağlanır ve bu atıkların taşınması için tahsis edilmiş sızdırmaz nitelikteki kapalı kasaya sahip atık taşıma araçları ile atık işleme tesislerine taşınarak belediye tarafından yönetimi sağlanır.
(9)    Satış yerlerinin temizliği ve atıklann düzenli bir şekilde toplanması belediyelerce her gün yapılır.
(10)    Belediyeler, Kurban Bayramı öncesi ve süresince satış yerlerinde, Kurban Bayramı süresince kesim yerlerinde temizlik ve denetim birimlerinden yeterli sayıda eleman bulundurur.
 
(11)    Satış noktalarında hayvansal atıkların dışındaki atıklar da ilgili mevzuatında yer aldığı şekilde biriktirilerek en kısa sürede belediyelerce ilgili mevzuatı kapsamında yönetimi sağlanır.
(12)    Belediyeler kurban satış ve kesim yerlerinde yeterli miktarda atık taşıma aracı ve konteyner bulundurur.
(13)    Belediyeler, toplama ekipmanı/konteynerler tam dolmadan atıkları alır ve atık işleme tesisine ulaştınr.
(14)    Belediyeler, kurban satış ve kesim yerlerinde hayvanları tartmak için kantar bulundurur.
(15)    Kullanılacak tüm makine ve ekipman ile çalışanların temizlik ve dezenfeksiyonu yaptınlır. Yeterli miktarda, basınçta ve içilebilir nitelikte kullanma suyu bulundurulur.
(16)    Atıkların biriktirildiği toplama ekipmanlannın/konteynerlerin belediye tarafından alınıncaya kadar ortak bir alanda tutulmasının gerektiği durumlarda, geçici biriktirmenin yapıldığı bu alanların üstünün kapalı ve zemininin geçirimsiz olması sağlanır. Kesim sonrası ortaya çıkan kan, tank veya benzeri sızdırmaz bir yerde toplanır ve uygun bir şekilde bertaraf edilir. Gübre birikimi için özel bir yer ayrılır. Hastalıklı organlar ile karkaslann imha işlemleri hastalığın türüne göre Tarım ve Orman Bakanlığı'nın ilgili mevzuatı kapsamında yapılır.
Etrafı kapatılmış özel mülk veya bahçesinde kurban keseceklerin uyması gereken kurallar
MADDE 16- (1) Kesim yeri beton, beton asfalt ve benzeri sızdırmaz malzemeden olur, çıkan kanın toprağa dağılmasını önlemek üzere hemen toprakla kapatılır, gerektiğinde kireçlenir.
(2)    Kurbandan çıkan, kullanılmayacak olan işkembe ve diğer benzeri atıklar sızdırmaz, dayanıklı, yüksek yoğunluklu polietilen siyah torbalara 2/3 oranında konulur, gerektiğinde ikinci torba kullanılır, ağzı iyice kapatılıp bağlanır ve Kurban Bayramı süresince düzenli olarak hizmet verecek olan belediye temizlik ekiplerine teslim edilir.
(3)    Kesim sonunda kesim mahalli kanlı ve kirlenmiş bir durumda bırakılmaz, kan izi kalmayacak şekilde temizlenir, gerektiğinde kireçlenir.
(4)    Kurban derilerinin taşmması esnasında kan sızmalanna ve çevre kirliliğine neden olunmaması yönünde tedbir alınır.
Belediye ve İl Özel İdarelerin yükümlülükleri
MADDE 17- (1) Kurban Bayramı öncesi ve Kurban Bayramı süresince belediyeler ve il özel idareleri kurban satışı ve kurban kesimi yapılacak yerlerde 15 inci maddede belirtilen çevre kirliliğine neden olunmaması için dikkat edilmesi gereken hususlar ile denetim esaslarına ilişkin hazırlanan 14 üncü maddede belirtilen yönetim planı çerçevesinde yeterli sayıda temizlik ekiplerini, araçlarıyla birlikte düzenli olarak çalışır halde tutar. Kurban Bayramı süresince temizlik elemanı ve atık toplama aracı sayısı arttınlır.
(2) Satış ve kesim yerlerinden kaçan büyükbaş hayvanların yakalanması için yakalama ekipleri oluşturulur.