Cumhuriyet tarihinin en büyük affı geliyor

Hükümet, seçim öncesinde borcu olan her kesimle barışacak. 300 kalem alacağa af gelecek. Hükümet “beyaz sayfa” operasyonuyla 50 milyar toplamayı hedefliyor.

Ödenmemiş vergi, prim, elektrik, su, doğalgaz, emlak vergisi, stopaj, harçlar, trafik cezaları gibi tüm alacakları af kapsamına aldı. Vatandaşlar ödemediği cezaların ve vergilerin ana parasını ödeyecek ancak faiz yükünden kurtulacak.

HÜKÜMET matrah artırımı hakkı da getiriyor. Böylece 2006-2009 olmak üzere 4 yıllık dönemde matrah artırımı yapanlar 4 yıl vergi denetiminden kurtulacak. Bu yılın başında süresi biten Varlık Barışı uygulaması yeniden getiriliyor. Kamuoyuna yansıyan Ali Türkkan ve Adanalı meçhul Türk gibi kişilere bir hak daha verilecek. Naylon fatura cezalarına af ise tartışılıyor.

Krizin ardından esnaf ve iş aleminin devlete olan borçlarının yeniden yapılandırılması amacıyla başlatılan girişim, yaklaşık 300 kaleme af getiren geniş kapsamlı tasarıyla, “Hükümetin beyaz sayfa operasyonu”na dönüştü. Hükümet, bu tasarıyla neredeyse borcu olan herkesle barışacak.

VATANın detaylarına ulaştığı büyük af tasarısıyla hükümet hemen kesimden borçlularıyla beyaz bir sayfa açmayı planlıyor. Büyük af operasyonundan 50 milyar TL gelir hedefleniyor. Böyle bir tutarın devletin kasasına girmesiyle hükümet bütçe başta olmak üzere ekonomik dengeler açısından rahatlarken, temel amaç her kesimden vatandaşla barışık olduğu yeni bir dönem açmak olarak açıklanıyor. Bu genişlikte bir af tasarısının Cumhuriyet tarihinde ilk kez hazırlandığına dikkat çekiliyor.

Hükümetin “beyaz sayfa” operasyonunun ilk adımını af hükümleri oluşturuyor. Buna göre tasarıyla, ödenmemiş vergi ve prim alacaklarının yanı sıra, elektrik, su, doğalgaz, emlak vergisi alacakları, stopaj, harçlar, tabela, trafik cezaları gibi 6183 sayılı yasayla takip edilen tüm alacaklar af kapsamına alındı. Sadece vergi alacaklarından en az 12 milyar lira gelir sağlanacağı, ihtilaflı alacakların da dahil edilmesiyle 20 milyar liraya yakın gelir hesaplandığı belirtiliyor. Prim alacaklarından kasaya giren tutarın 15 milyar liraya ulaşacağı tahmin ediliyor.

Vatandaş yüzde 60 daha az ödeyecek

Hükümetin yapacağı büyük mali af kapsamında borçlarda anapara korunacak. Bu rakama yıllık enflasyon oranında artışlar uygulanacak. Örneğin 2005 yılına ait 200 bin TLlik bir borcun gecikme zammı ve faiziyle birlikte şu anda geldiği nokta 700 bin TL düzeyinde. Borcun 200 bin TLlik ana parasına 2005-2010 dönemine ilişkin gerçekleşen enflasyon uygulanması halinde ödenmesi gereken tutar 280 bin TLde tutulmuş olacak. Vatandaş ödemesi gereken toplam tutardan yüzde 60 daha az ödeyecek.

ÜST KURULLARIN KESTİĞİ CEZALAR AFFEDİLECEK

EPDK başta olmak üzere BDDK, Rekabet Kurulu gibi tüm üst kurulların kestiği cezalar da af kapsamına sokuldu. Bu kapsamda EPDKnın akaryakıt bayilerine, dağıtım şirketlerine kestiği ve 2 milyar liraya ulaştığı tahmin edilen cezalar da af kapsamına alındı. EPDKnın marker cezaları da affedilecek. Rekabet Kurulunun rekabet ihlali nedeniyle bugüne kadar çok sayıda firmaya kestiği para cezalarının tamamı af kapsamında. TEDAŞın alacakları da af tasarısına girdi.

EPDKnın kestiği para cezalarının af kapsamına alınması büyük şaşkınlık yarattı. EPDK son 2 yılda yüzlerce bayii ve dağıtım şirketlerine yüklü cezalar kesti. EPDKnın marker denetimlerinden kestiği cezalar da enerji piyasasına bomba gibi düşmüştü.

BAŞLANGIÇ TARİHİ RAMAZAN ÖNCESİ OLACAK

Af tasarısının başlangıç tarihinin Ağustos ayı başı olması planlanıyor. Ancak bu sürenin, Temmuz ayına alınabileceği de belirtiliyor. Tam tarihe henüz karar verilmemiş olmasına rağmen, Başbakan Erdoğanın 27 Eylülde TESKin iftar yemeğinde yaptığı açıklamanın öncesindeki bir tarihin belirleneceğinin kesin olduğu belirtiliyor. Bu kararla, “nasılsa yapılandırma olacak” diyerek yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere fırsat verilmemesi amaçlanıyor. Borçların ödenmesinde 12, 18, 24 ve 36 aylık ödeme planları geliştirildi. Plana göre borcun faiz ve diğer bölümleri silinecek. Ana paraya ise enflasyon oranında düşük tutarlı bir yenileme yapılarak eşit taksitler halinde ödenmesi sağlanacak.

İKİNCİ ADIM MATRAH ARTIRIMI

Hükümetin beyaz sayfa operasyonunun ikinci adımı “matrah artırımı” olacak. Vergi mükelleflerine, 2006- 2009 yılları arasındaki 4 yıllık dönem için matrah artırımı hakkı verilecek. Buna göre mükellefler matrah artırımına giderek, artırımı yaptıkları vergi dönemiyle ilgili her türlü vergi denetiminden kurtulacak. Ancak mükellefler yıllara göre belirli oranlarda matrah artırımına zorunlu tutuldu. Mükellefin bu haktan yararlanabilmesi için 2006 yılı için matrahını yüzde 30u, 2007 için yüzde 25i, 2008 için yüzde 20si ve 2009 için yüzde 15i oranında artırması gerekecek. Bu oranlarda artış yapmasına rağmen artırım tutarının belirli rakamların altında kalması da engelleniyor. Rakamlar ise yıllara göre 12 bin ile 36 bin TL arasında değişiyor. 

Mükellef örneğin 2006 yılı için matrahının yüzde 30u kadar artırım yapsa da, rakam 12 bin TLnin altında kalıyorsa, artırım tutarı 12 bin TL sayılacak. Bu uygulamadan 10 milyar TL gelir toplanması hedefi konuldu.

BU YIL SONA EREN VARLIK BARIŞI YENİDEN GELİYOR

“Beyaz sayfa operasyonu”nun üçüncü adımı, “Varlık Barışı” uygulamasının yeniden getirilmesi. Buna göre bu yılın başında süresi biten Varlık Barışı düzenlemesinin süresi uzatılarak yurtiçi ve yurtdışından para ve varlıkların Türkiyeye getirilmesine yeniden olanak sağlanacak. Önceki Varlık Barışı uygulamasından 47.3 milyar liralık beyanda bulunulmuş, bu beyanlar üzerinden 1.5 milyar TLlik vergi tahakkuk ettirilmiş, 540 milyon lira vergi geliri elde edilmişti. Düzenlemenin yeniden getirilmesinde esas olan önceki Varlık Barışına başvurmuş, ancak beyanının yerine getirmemiş olanlara bir hak daha verilerek “beyaz sayfa” kapsamında barışılması olacak. Böylece önceki varlık barışı uygulamasına yüksek miktarlı beyanlarla başvurmuş, ancak beyanını yerine getirmeyen bazı isimlere af getirilmiş olacak. Bu noktada Ali Türkan ve Adanalı meçhul Türk olarak kamuoyuna yansımış bazı isimlere de bir şans verilmiş olacak. Ali Türkan, yasadan yararlanmak üzere 5.2 milyar TL beyanda bulunmuş ancak sonradan kaçmıştı. Varlık Barışına çok sayıda kişi başvurmuş, ancak bunların dolandırıcı olduğu anlaşılmıştı. Af tasarısıyla açılan beyaz sayfada bu gibi isimlerle de barışma yoluna gidilecek. 

‘NAYLON FATURA CEZALARINA AF GÜNDEMDE

Düzenleme kapsamında Hükümet, kritik bir kararın da eşiğine geldi. Yasa kapsamı bu kadar geniş tutulunca, “naylon fatura” cezalarına da af getirilmesi gündeme geldi. Buna göre Vergi Usul Kanununun 359uncu maddesinde düzenlenen “naylon fatura” suçlarının da af kapsamına alınıp alınmayacağına henüz karar verilmedi. Bu kategorideki mükelleflerle de bir defaya mahsus “barışılması” konusunda değerlendirme sürüyor. Ancak hükümetin bu konuyla ilgili çekinceleri olduğu vurgulanıyor.

Vatan