Araç sayısı artıyor akaryakıt tüketiminde düşüyor

Haziran 23, 2011 - 04:18 Güncelleme: Haziran 23, 2011 - 04:18

Türkiye'de akaryakıt kaçakçılığı, alınan bütün tedbirlere rağmen önle-nemiyor.

Motorin yerine kullanılan 10 numara yağ ve kaçak olarak gelen akaryakıt, kayıtlı satışları olumsuz etkiliyor. Emniyet Genel Müdürlüğü (EGM) ve Petrol Sanayi Derneği'nin (PETDER) verileri, Türkiye'de kaçak akaryakıtın boyutunu bütün ayrıntıları ile ortaya koyuyor. Buna göre, 2003-2010 döneminde motorlu araç sayısı yüzde 70'e yakın artış gösterdi. Ancak benzin-motorin türü akaryakıt satışlarında artış yüzde 20'lerde kaldı. 2008'den sonra ise denge tamamen tersine döndü. Akaryakıt satışları eksiye düştü. Son 3 yılda araç sayısı 1 milyon 330 bin adet artarken, akaryakıt tüketimi 575 bin metreküp azaldı.

Sektörünün temsilci kuruluşlarından TABGİS Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, araç sayısındaki artış ile akaryakıt satışları arasındaki oransal çarpıklığı, "Kaçak akaryakıt ve 10 numara yağa" bağladı. Akaryakıttaki yüksek vergilerin bu tür sonuçlara yol açtığını kaydeden Zülfikar, "Vergiler düşürülmeli. Bu mümkün değilse, 10 numara yağ, atık lastiklerden motorin üretimi gibi yöntemler ve yurda kaçak akaryakıt girişi kesinlikle önlenmeli." dedi. PETDER Genel Sekreteri Erol Metin de sektörün en önemli sorununun 10 numara yağ olduğunu belirterek, "10 numara yağ adı altında yapılan faaliyet yıllık 1,5 milyon tonun üzerine çıkmış durumda. Sadece geçen yıl Türkiye'nin ihtiyacının 850 bin ton üzerinde ithalat yapıldı." diye konuştu.

Türkiye'de akaryakıt kaçağını önlemek için 1 Ocak 2005'ten itibaren ulusal marker (ayırt edici) uygulaması başlatıldı. Ancak uygulamaya rağmen kaçak önlenemedi. Türkiye Büyük Millet Meclisi Haziran 2005'te kaçağın boyutunu tespit etmek için Kaçak Akaryakıt Komisyonu kurdu. Komisyon çalışması sonucunda sektördeki kaçağın 8 milyar doları bulduğu açıklandı. Komisyon tespitinde şu bilgilere yer verdi: "Yıllık 8 milyar dolara varan kaçak pazarında devletimizin vergi kaybı, tam 2,5 milyar dolara ulaşıyor." Akaryakıt kaçakçılığı yöntemleri arasında, sınırlardan kaçak akaryakıt girişi, deniz taşımacılığı ve gümrüklerde yapılan vergisiz satışların iç pazara geri dönmesi, 10 numara yağın motorin yerine kullanımı ve atık lastiklerden motorin üretimi ilk sıralarda yer alıyor.

Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, akaryakıt satışlarının kayıt altına alınması için kaçak satışların mutlaka önlenmesi gerektiğini belirtti. Son günlerde atık lastiklerin bile akaryakıt olarak kullanılmaya başlandığını kaydeden Zülfikar şunları söyledi: "Araç satışlarıyla, akaryakıt satışları arasındaki oransal fark çok net. Bu çarpıklığın en önemli nedeni, kaçak satışlardır. 10 numara yağ çok önemli bir sorun. Son zamanlarda ise atık lastiklerin kullanımı söz konusu. Bunun önlenmesi için vergiler düşürülmeli. Bu mümkün olmuyorsa 10 numara yağ, kaçak girişler kesinlikle önlenmeli." İsmail Altunsoy / Zaman