10 numara yağ faciası
Günde yüzlerce kişinin yolunun düştüğü Otogar'da faciaya ramak kaldı. Otogarın alt katı 10 numara yağ yakıt istasyonu gibi...
Her gün 120 bin kişinin yolunun düştüğü, 1.650 otobüsün giriş çıkış yaptığı ve 6 bin kişinin çalıştığı İstanbul Büyük Esenler Otogarı’nda tehlike çanları çalıyor. Tehlikenin adı da yabancı değil... Geçen aylarda Giresun’da 10, Ankara OSTİM’de ise 20 kişinin yanarak ölümüne neden olan “10 numara yağ”...
İlk kurulduğu yıllarda yolcu indirme bindirme peronları olarak kullanılan Esenler Otogarı’nın alt katları artık on numara yağ yakıt istasyonu gibi kullanılıyor. Bir ihbar üzerine gittiğimiz otogarın alt katındaki manzara ürkütücü. Yakıt depoları 10 numara yağ ile fullenen otobüsler trafikte nerede patlayacağı belli olmayan tekerlekli bomba gibi yollara çıkıyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yaptığı düzenlemeye göre patlama, alev alma ve çevre tahribatlarına neden olduğu için akaryakıt haricinde kalan solvent, madeni ve baz yağlar gibi petrol ürünleri ile atık yağlardan elde edilen ürünlerin akaryakıt olarak satışı ve kullanımı yasak.
Kullananlara 740 bin lira ceza olmasına rağmen 10 numara yağın kullanımı engellenemiyor. Nedenlerden biri, düzenlemede yer alan boşluklar. Örneğin “Bir aracın deposunda 10 numara yağ tespit edildiğinde ceza yok. Depoya 10 numara yağ koyarken yakalananlar cezalandırılıyor.
Ancak asıl neden ekonomik... Gecenin sessizliğinde 10 numara yağı otobüslere yakıt olarak dolduranların tek bir amaçları var: Maliyeti düşürmek. Akaryakıt fiyatları son 10 yılda yüzde 500’ün üzerinde arttı. Bugün motorin litresi 3.85 TL’ye satılırken 10 numara yağla elde edilen akaryakıt 2.2 TL’ye satılıyor. Yani litre başına aradaki sadece 1.85 TL’lik fark bu yağa talebi patlatıyor. Yüzlerce kişinin hayatına mal olabilecek bu tehlikeden depo başına elde edilecek kâr 750-1000 TL arasında.
Alt kat istasyon gibi
10 numara yağ adı altında yapılan sahte akaryakıt üretiminin 1 milyon tonun üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Yollarda gezen kamyon ve otobüslerin yüzde 90’ının 10 numara yağ kullandığı tahmin ediliyor.
Esenler Otogarı’nda gördüğümüz manzara da bunun en büyük kanıtı. Otogarın alt katı adeta yağ satış merkezi haline dönüşmüş durumda. Uzaktan izliyoruz... Yağlar gecenin karanlığında TIR’lardan gizlice indiriliyor. Otobüsler depolarını doldurmak için sıranın kendisine gelmesini bekliyor. Akaryakıt istasyonu gibi çalışan bir peronda 6 kişi harıl harıl hunilerle dolum yapıyor. Otobüs sahipleri ve iki gözetmen de “Her an ihbar olabilir” endişesi içinde gelen gideni büyük bir dikkatle göz takibine alıyor. O sırada göz göze geliyoruz. Linçten zor kurtularak otogardan uzaklaşıyoruz.
1.5 milyar TL kayıp
* 800 binin üzerinde araç 10 numara kullanıyor.
* Enerji Bakanlığı rakamlarına göre trafikte dolaşan 800 binin üzerinde araç, yakıt olarak 10 numara yağ kullanıyor.
* Akaryakıt fiyatları son 10 yılda ciddi bir artış gösterdiği için madeni yağlar, bitkisel ve baz yağların içine solvent karıştırılarak elde edilen ve 10 numara yağ adı altında yapılan sahte akaryakıt üretimi 1 milyon tonun üzerine çıktı.
* Bir kamyonun deposu 10 numara yağla mazota göre 700-1,000 TL arasında daha ucuza doluyor.
* 10 numara yağın Türkiye ekonomisine verdiği zarar 1.5 milyar TL.
1650 otobüs çıkıyor
Otobüs işletme sayısı: 324 adet
Yazıhane, peron sayısı: 168 adet
Faal işyeri: 796 adet
Çalışan personel: 6.000 kişi
Günlük otobüs giriş-çıkış kapasitesi: 15.000
Günlük otobüs çıkış sayısı: 1.650
Günlük giren diğer araç sayısı: 26.000
Günlük yolcu kapasitesi: 600.000
Günlük insan hareketi: 120.000
Suç dosyası oldukça kabarık
10 numara yağların suç dosyası hayli kabarık. Geçen aylarda yakıt olarak 10 numara yağ üretimi yapan bir işyerinde yaşanan patlama nedeniyle başkent Ankara’daki OSTİM sanayi sitesi savaş alanına dönmüş, 20 kişi yanarak can vermişti. Daha OSTİM’in acısı unutulmamıştı ki ikinci 10 numara felaketi Giresun’da yaşandı. 44 yolcusu ile İstanbul’dan Trabzon’un Of ilçesine gitmek için yola çıkan yolcu otobüsü Giresun’un Görele ilçesinde yandı. 10 numara yağ kullandığı tespit edilen otobüste 10 kişi yanarak can verdi. Geçen günlerde de Antalya’ya giden yolcu otobüsü seyir halindeyken yandı.
FATİH YAĞMUR / RADİKAL
İlk kurulduğu yıllarda yolcu indirme bindirme peronları olarak kullanılan Esenler Otogarı’nın alt katları artık on numara yağ yakıt istasyonu gibi kullanılıyor. Bir ihbar üzerine gittiğimiz otogarın alt katındaki manzara ürkütücü. Yakıt depoları 10 numara yağ ile fullenen otobüsler trafikte nerede patlayacağı belli olmayan tekerlekli bomba gibi yollara çıkıyor.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yaptığı düzenlemeye göre patlama, alev alma ve çevre tahribatlarına neden olduğu için akaryakıt haricinde kalan solvent, madeni ve baz yağlar gibi petrol ürünleri ile atık yağlardan elde edilen ürünlerin akaryakıt olarak satışı ve kullanımı yasak.
Kullananlara 740 bin lira ceza olmasına rağmen 10 numara yağın kullanımı engellenemiyor. Nedenlerden biri, düzenlemede yer alan boşluklar. Örneğin “Bir aracın deposunda 10 numara yağ tespit edildiğinde ceza yok. Depoya 10 numara yağ koyarken yakalananlar cezalandırılıyor.
Ancak asıl neden ekonomik... Gecenin sessizliğinde 10 numara yağı otobüslere yakıt olarak dolduranların tek bir amaçları var: Maliyeti düşürmek. Akaryakıt fiyatları son 10 yılda yüzde 500’ün üzerinde arttı. Bugün motorin litresi 3.85 TL’ye satılırken 10 numara yağla elde edilen akaryakıt 2.2 TL’ye satılıyor. Yani litre başına aradaki sadece 1.85 TL’lik fark bu yağa talebi patlatıyor. Yüzlerce kişinin hayatına mal olabilecek bu tehlikeden depo başına elde edilecek kâr 750-1000 TL arasında.
Alt kat istasyon gibi
10 numara yağ adı altında yapılan sahte akaryakıt üretiminin 1 milyon tonun üzerine çıktığı tahmin ediliyor. Yollarda gezen kamyon ve otobüslerin yüzde 90’ının 10 numara yağ kullandığı tahmin ediliyor.
Esenler Otogarı’nda gördüğümüz manzara da bunun en büyük kanıtı. Otogarın alt katı adeta yağ satış merkezi haline dönüşmüş durumda. Uzaktan izliyoruz... Yağlar gecenin karanlığında TIR’lardan gizlice indiriliyor. Otobüsler depolarını doldurmak için sıranın kendisine gelmesini bekliyor. Akaryakıt istasyonu gibi çalışan bir peronda 6 kişi harıl harıl hunilerle dolum yapıyor. Otobüs sahipleri ve iki gözetmen de “Her an ihbar olabilir” endişesi içinde gelen gideni büyük bir dikkatle göz takibine alıyor. O sırada göz göze geliyoruz. Linçten zor kurtularak otogardan uzaklaşıyoruz.
1.5 milyar TL kayıp
* 800 binin üzerinde araç 10 numara kullanıyor.
* Enerji Bakanlığı rakamlarına göre trafikte dolaşan 800 binin üzerinde araç, yakıt olarak 10 numara yağ kullanıyor.
* Akaryakıt fiyatları son 10 yılda ciddi bir artış gösterdiği için madeni yağlar, bitkisel ve baz yağların içine solvent karıştırılarak elde edilen ve 10 numara yağ adı altında yapılan sahte akaryakıt üretimi 1 milyon tonun üzerine çıktı.
* Bir kamyonun deposu 10 numara yağla mazota göre 700-1,000 TL arasında daha ucuza doluyor.
* 10 numara yağın Türkiye ekonomisine verdiği zarar 1.5 milyar TL.
1650 otobüs çıkıyor
Otobüs işletme sayısı: 324 adet
Yazıhane, peron sayısı: 168 adet
Faal işyeri: 796 adet
Çalışan personel: 6.000 kişi
Günlük otobüs giriş-çıkış kapasitesi: 15.000
Günlük otobüs çıkış sayısı: 1.650
Günlük giren diğer araç sayısı: 26.000
Günlük yolcu kapasitesi: 600.000
Günlük insan hareketi: 120.000
Suç dosyası oldukça kabarık
10 numara yağların suç dosyası hayli kabarık. Geçen aylarda yakıt olarak 10 numara yağ üretimi yapan bir işyerinde yaşanan patlama nedeniyle başkent Ankara’daki OSTİM sanayi sitesi savaş alanına dönmüş, 20 kişi yanarak can vermişti. Daha OSTİM’in acısı unutulmamıştı ki ikinci 10 numara felaketi Giresun’da yaşandı. 44 yolcusu ile İstanbul’dan Trabzon’un Of ilçesine gitmek için yola çıkan yolcu otobüsü Giresun’un Görele ilçesinde yandı. 10 numara yağ kullandığı tespit edilen otobüste 10 kişi yanarak can verdi. Geçen günlerde de Antalya’ya giden yolcu otobüsü seyir halindeyken yandı.
FATİH YAĞMUR / RADİKAL
